OI ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, μιλαει η Zaha Hadid

απο το architizer





"Η αρχιτεκτονική είναι ενα φανταστικό επάγγελμα, είναι πραγματικά δύσκολο. . . . Ίσως κάποιος πρέπει να εργαστεί για να γινει ευκολώτερο. "Σε μια σχεδόν αφόρητα ειλικρινή συνέντευξη, η Zaha Hadid μιλά ειλικρινά για τις προκλήσεις της άσκησης της αρχιτεκτονικής, την οποία βρίσκει να είναι αδύναμη και μέσα στην προκατάληψη. Eξακολουθεί να υπάρχει μια ασύμμετρη σχέση μεταξύ ανδρών και γυναικών αρχιτεκτόνων, λέει η Hadid, ενώ ο τομέας σε γενικές γραμμές δεν μπορεί ποτέ να επιτύχει την αυτονομία που εχει καθιερωθεί στις άλλες τέχνες, των οποίων οι επαγγελματίες, σε αντίθεση με τους αρχιτέκτονες, δεν  εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από την εξωτερική οντότητα (τον πελάτη) προκειμένου να κάνουν τη δουλειά τους. Αναφερόμενη στο επάγγελμα και τις πιέσεις που δέχεται  στην άσκηση της δουλειάς του γραφείου της, ένα από τα πλέον αναγνωρισμένα γραφεία της γενιάς της, η Hadid περιγράφει την εμπειρία της στην αρχιτεκτονική ως «απίστευτα ευρηματική,πολύ συναρπαστική, αλλά και πολύ, πολύ απαιτητική," ακόμα και "πολύ επώδυνη."

Κίνητρα για επιστροφή στο κέντρο

απο το technical news from greece

Τις προϋποθέσεις για να αναβιώσει το πληγωμένο κέντρο της πρωτεύουσας ορίζουν οι διατάξεις που ψηφίστηκαν από τη Βουλή. Για τη διαδικασία απαιτείται υπεύθυνη δήλωση και έκθεση μηχανικού

Μπαίνει μπρος το πρόγραμμα του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής για την κτιριακή και πολεοδομική ανάπλαση των πρώτων περιοχών του ιστορικού κέντρου της Αθήνας και συγκεκριμένα των περιοχών Γεράνι και Μεταξουργείο-Κεραμεικός.

Το βράδυ της Τετάρτης ψηφίστηκαν από την Ολομέλεια της Βουλής τα φορολογικά κίνητρα για την αποκατάσταση των κτιρίων και τις μεταβιβάσεις των ακινήτων, με στόχο οι συγκεκριμένες, υποβαθμισμένες σήμερα, περιοχές να καταστούν ελκυστικές στους πολίτες, να κατοικηθούν πάλι και να αποκτήσουν ζωή. Τα κίνητρα αφορούν και τους χρήστες των ακινήτων προκειμένου να μην επιβαρύνονται μόνον οι ιδιοκτήτες και να μην αναγκαστούν να εγκαταλείψουν την ιδιοκτησία τους.

Μέχρι το τέλος του μήνα υπολογίζεται πως θα έχει εκδοθεί η απόφαση των υπουργείων ΠΕΚΑ και Οικονομικών, με την οποία θα προσδιοριστεί επακριβώς η διαδικασία παροχής των κινήτρων, καθώς και τα δικαιολογητικά που θα πρέπει να υποβάλουν οι ενδιαφερόμενοι στην αρμόδια υπηρεσία (Γραφείο Ιστορικού Κέντρου).

Από το ΥΠΕΚΑ διαβεβαιώνουν πως η διαδικασία θα είναι απλή και εύκολη. Θα απαιτηθούν κατ' αρχάς υπεύθυνη δήλωση περί ιδιοκτησίας ή μίσθωσης του ακινήτου, φωτογραφίες και τεχνική έκθεση μηχανικού. Αν οι εργασίες αφορούν επισκευή και βάψιμο της εξωτερικής όψης, θα χρειαστεί άδεια εργασιών μικρής κλίμακας. Αν όμως απαιτηθούν μεγάλες επεμβάσεις, τότε θα πρέπει να εκδοθεί οικοδομική άδεια. Σύμφωνα με τον νέο νόμο (για τις άδειες δόμησης και τον έλεγχο των κατασκευών που ψηφίστηκε προχθές), στο πρόγραμμα των κινήτρων εντάσσονται μόνο τα νόμιμα κτίρια. Ωστόσο, σε περίπτωση αυθαιρέτου υπάρχει πάντα η δυνατότητα της τακτοποίησης του κτίσματος (ή της χρήσης), ακόμα και αν βρίσκεται μέσα σε παραδοσιακό οικισμό. Τα κίνητρα είναι τα εξής:

• Μείωση φόρου εισοδήματος μέχρι και 80%, ανάλογα με το κόστος της αποκατάστασης και του εκσυγχρονισμού των κτιρίων. Αφορά κατοικίες, ισόγεια καταστήματα ή γραφεία, κοινόχρηστους χώρους, όψεις κτιρίων και τα διατηρητέα κτίρια που βρίσκονται στις περιοχές αυτές.
• Εφαρμογή μειωμένου συντελεστή φόρου μεταβίβασης (συντελεστής 3%) στις αγοραπωλησίες των ακινήτων αυτών.

Για να ενταχθούν στο πρόγραμμα, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να υποβάλουν στο αρμόδιο γραφείο μία έκθεση εργασιών, ώστε να λάβουν προέγκριση. Οταν ολοκληρωθούν οι εργασίες, θα υποβάλουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά στο ίδιο γραφείο.

Μέτρα για να ζωντανέψει η Αθήνα

• Μείωση φόρου εισοδήματος έως και 80% για αποκατάσταση και εκσυγχρονισμό κατοικιών και καταστημάτων
• Μείωση συντελεστή φόρου μεταβίβασης (3%) στις αγοραπωλησίες των συγκεκριμένων ακινήτων



ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΗΚΕ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟ ΞΕΝΙΑ ΑΝΔΡΟΥ

 Με το ΦΕΚ ΑΑΠ 121/03.06.2011, που υπογράφει ο Υπουργός Πολιτισμού Π.Γερουλανος , χαρακτηρίστηκε με πλειοψηφία ως μνημείο 

Η ΒΥΘΙΣΜΕΝΗ ΠΕΖΟΓΕΦΥΡΑ "ΜΩΥΣΗΣ" ΣΕ ΚΑΝΑΛΙ ΣΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ

απο το inhabitat

Προσθήκη λεζάντας

Προσθήκη λεζάντας

Μια σειρά απο τάφρους και φρούρια χτίστηκαν κατα τη διάρκεια του 17ου αιώνα, προκειμένου να παράσχουν προστασία απο την εισβολή απο τη Γαλλία και την Ισπανία

Το φρούριο Fort de Roovere περιβαλλόταν με μια τάφρο που ήταν πάρα πολύ βαθιά για να είναι βατή, και πολύ ρηχή για τα σκάφη. Το φρούριο είχε παραμείνει αποκλεισμένο μέχρι τώρα.

Από μακριά, η γέφυρα Μωυσής Bridge είναι αόρατη με γυμνό μάτι. Η ροή της τάφρου εμφανίζεται συνεχής, καθώς η στάθμη του νερού παραμένει στα ίδια επίπεδα, αντικατοπτρίζοντας τα γύρω φυτά. Καθώς οι επισκέπτες προσεγγίζουν το φρούριο, η γέφυρα φαίνεται ως μια διακοπή στο νερό με τους κεκλιμένους τοίχους της, που την περιέχουν.

Στην ακρη βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τη γη, μετά η γέφυρα κατεβαίνει πιο βαθιά μέσα στο έδαφος. Με επένδυση με φύλλο ξύλου συσσωρεύονται για τους τοίχους, το κατάστρωμα και σκάλες κάθονται μεταξύ. 

Η γέφυρα και όλα τα στοιχεία της επενδύονται από αειφόρο σκληρό ξύλο που είναι Cradle to Cradle Gold Certified. Το ξύλο Accoya είναι φροντισμένο με ένα μη τοξικό υλικό επίστρωσης, προστατεύοντάς το από μύκητες και αυξάνοντας την αντοχή του - ένα ιδανικό υλικό για μια βυθισμένη γέφυρα. Όπως ένα φράγμα, τα τείχη της γέφυρας συγκρατούν τα νερά της τάφρου , και όπως ο Μωυσής χωρίζει τα νερά ωστε να περάσουν οι πεζοί.

Η  Γέφυρα Μωυσής δίνει στους επισκέπτες μια μοναδική ευκαιρία να περάσουν μέσα από τα διαχωρισμένα νερά, για να επισκεφτεί ένα ιστορικό φρούριο της άμυνας.

more

architects

ΣΠΙΤΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

απο το archello

Μια παλιά καθολική εκκλησία έχει μετατραπεί σε ένα χώρο κατοικίας. Ο χαρακτήρας του μικρού ναού διατηρείται και όπου είναι δυνατόν ενισχυεται.

Τα χρώματα του χαρακτηριστικού μολυβδούχου γυαλιού, vitraux, ζωντάνεψαν με την επιλογή του λευκού χρώματος στους εσωτερικούς χώρους. Τα βιτρό λειτουργούν ως μια συσκευή προβολής στις λευκές επιφάνειες. Για περισσότερο φυσικό φωτισμό, προστέθηκαν παράθυρα οροφής, μέσω των οποίων φιλτράρεται το φως που εισέρχεται στο παρεκκλήσι. Για να δημιουργήθεί επαφή με την πόλη, προστέθηκε ένα μεγάλο παράθυρο τύπου Mondriaan. Είναι μια αφηρημένη εκδοχή των βιτρό με έντονα χρώματα.

Το εσωτερικό μπαλκόνι με το όμορφο εκκλησιαστικό όργανο του επεκτείνεται μεσα στο χώρο και λειτουργεί σαν λειτουργικό στοιχείο. Αυτό το στοιχείο ορίζει τις διάφορες λειτουργικές χρήσεις στο παρεκκλήσι: σαλόνι, τραπεζαρία, κουζίνα και γραφείο. 

Εχει επιλεγεί μια μινιμαλιστική αντίληψη στην εσωτερική οργάνωση, με την οποία εντείνεται η αντίθεση με τα αρχικά μαλακά σχήματα του παρεκκλησίου. Μερικά πρωτότυπα έπιπλα εχουν επαναχρησιμοποιηθεί στο νέο περιβάλλον, όπως τα παγκάκια εκκλησίας στην ζώνη τραπεζαρίας. Επίσης, το τραπέζι είναι φτιαγμένα από τα παγκάκια της εκκλησίας.

Σε αντίθεση με τους χώρους διημέρευσης,το υπνοδωμάτιο είναι τελείως σκοτεινό με λευκό εξοπλισμό.

more
more_1
architects

ΥΠΕΡΟΧΟΣ FERNANDO CARUNCHO, ΥΠΕΡΟΧΑ ΤΟΠΙΑ, ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ

21 Νοέμβριου 2011   Fernando Caruncho, αρχιτέκτονας τοπίου «Από τη γραμμή στο τοπίο» Σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ) Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2011 Ώρα έναρξης 19:00 Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας Η διανομή των δελτίων αρχίζει στις 17:30 Στα ισπανικά με ταυτόχρονη μετάφραση 210 72 82 333 / www.megaron.gr Πιστό στο ραντεβού του με σημαντικές προσωπικότητες, το Megaron Plus καλεί το κοινό του να παρακολουθήσει τη διάλεξη ενός διεθνώς καταξιωμένου Ισπανού αρχιτέκτονα τοπίου. Η ιδιαίτερη αυτή συνάντηση με πρωταγωνιστή τον Φερνάντο Καρούντσο (Fernando Caruncho) θα πραγματοποιηθεί στις 21 Νοεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής. Ο 53χρονος αρχιτέκτονας τοπίου θα δώσει διάλεξη με τίτλο «Από τη γραμμή στο τοπίο». Η διάλεξη πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ). Ο Φερνάντο Καρούντσο γεννήθηκε στη Μαδρίτη το 1958. Σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Autonoma της Μαδρίτης. Μέσα από τις σπουδές του ήρθε σε επαφή με τους κήπους και ανακάλυψε προς μεγάλη του έκπληξη και ενθουσιασμό ότι οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τους κήπους ως τόπους συνάντησης και ακαδημίες. Ανακάλυψε την ιδέα του κήπου ως ενός τόπου όπου συναντώνται υλικοί και πνευματικοί κόσμοι και όπου η επαφή με τη φύση μπορεί να δώσει τροφή και στην ψυχή και στο σώμα. Έτσι, στράφηκε στην αρχιτεκτονική τοπίου σπουδάζοντας στη σχολή Castillo de Batres. Σε ηλικία μόλις 21 ετών, ο Φερνάντο Καρούντσο έγινε διάσημος όταν ο πρώτος του κήπος, τον οποίο του είχε αναθέσει ο θείος του, δημοσιεύτηκε στη γαλλική Vogue. Ο κήπος ήταν εμπνευσμένος από την Ιαπωνία και συνόδευε ένα σπίτι σχεδιασμένο από τον μοντερνιστή αρχιτέκτονα Richard Neutra. Από τότε, το αρχιτεκτονικό του γραφείο Fernando Caruncho and Associates έχει αναλάβει πλειάδα ιδιωτικών και δημόσιων κήπων, μεταξύ των οποίων η La Terraza de los Laureles στον Βοτανικό Κήπο της Μαδρίτης. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, ο Φερνάντο Καρούντσο δούλευε αποκλειστικά στην Ισπανία, όμως εδώ και πάνω από μια δεκαετία έχει περάσει τα σύνορα της πατρίδας του αναλαμβάνοντας έργα στις ΗΠΑ, τη Νέα Ζηλανδία, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ιαπωνία, την Ελλάδα και αλλού. Ο ίδιος επιλέγει τις δουλειές του πολύ προσεκτικά. «Τα περισσότερα έργα μου χρειάζονται τρία με πέντε χρόνια για να ολοκληρωθούν. Αυτό σημαίνει μια μακρά, στενή σχέση με τους πελάτες. Το σημαντικότερο, λοιπόν, είναι η εμπιστοσύνη». Έργα του Φερνάντο Καρούντσο δημοσιεύονται σε πολλά βιβλία και περιοδικά σε όλο τον κόσμο. Το 2000 εκδόθηκε στη Νέα Υόρκη από τις εκδόσεις Monacelli Press η μονογραφία του Mirrors of Paradise. Σε αυτήν, ο Dan Kiley (1912-2004), ο διάσημος Αμερικανός αρχιτέκτονας τοπίου έγραφε: «Ο σχεδιασμός τοπίου δεν πρέπει να είναι μια επιφανειακή αναδιάταξη των φυσικών στοιχείων μόνο για την ευχαρίστηση του ματιού. Υπάρχει μια μεγαλύτερη και σημαντικότερη τάξη και είμαι σίγουρος ότι ο Φερνάντο Καρούντσο έχει την ικανότητα να ακούει αυτή τη φωνή με την καρδιά του και να την μεταφέρει πάνω στο τοπίο με το μυαλό του». Οι μεσογειακές του καταβολές βοήθησαν τον Φερνάντο Καρούντσο να κατανοήσει ότι η Δύση και η Ανατολή είναι δύο κόσμοι που αλληλοσυμπληρώνονται. Μέσα από τον θαυμασμό του και για τους δύο πολιτισμούς, έμαθε να χρησιμοποιεί τη γεωμετρία ως μια παγκόσμια γλώσσα και να την εφαρμόζει στο τοπίο. Οι κήποι του, εξάλλου, φημίζονται για τα γεωμετρικά τους σχέδια. «Η εμμονή μου είναι να απλοποιώ», δήλωσε ο ίδιος στην εφημερίδα The Telegraph τον Μάιο του 2010.   Και οι Financial Times έγραψαν: «Ο Καρούντσο σχεδιάζει πάντα με βάση τα τοπικά είδη φυτών. Αυτά προσαρμόζονται καλύτερα στις τοπικές συνθήκες και βοηθούν τα σπίτια με τους κήπους τους να ενσωματωθούν στο ευρύτερο τοπίο. Στις μεσογειακές περιοχές, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί τριαντάφυλλα, γιασεμί και συκιές, αμπέλια, εσπεριδοειδή και σχίνους, τα οποία τοποθετεί είτε ως μονάδες, έτσι ώστε να απολαύσει κανείς τον χαρακτήρα του ξεχωριστά, είτε μαζικά για να δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα γαλήνης. Επίσης, ακολουθώντας την παράδοση της Ανδαλουσίας, πάντα βρίσκει χώρο για νερό, έτσι ώστε να “κατεβάσει” τον ουρανό στον κήπο και να ρίξει το αντανακλώμενο φως στους τοίχους των κτιρίων. Και πάντοτε δίνει άρωμα λουλουδιών». Εκείνος, ωστόσο, προτιμά να αυτοαποκαλείται «κηπουρός». «Χρειάζομαι απόλυτη ηρεμία όταν κοιτάω έναν κήπο. Όταν τελικά η ιδέα έρχεται, σχεδιάζω γρήγορα, αλλά πριν από αυτό έχουν περάσει μέρες παρατήρησης και σκέψης. Η κατανόηση ενός κήπου ή ενός τοπίου μοιάζει με τη γνωριμία με έναν άνθρωπο. Είναι μια αργή διαδικασία, χρειάζεται χρόνος για να σκιαγραφήσεις την προσωπικότητα του άλλου».   «Η γεωμετρία είναι η πρώτη γλώσσα του ανθρώπου. Αλλά δεν είναι ο στόχος. Είναι το μέσο για να αγγίξουμε την αρμονία και τη γαλήνη», λέει ο Φερνάντο Καρούντσο. Στις 21 Νοεμβρίου, ένας από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες τοπίου ανεβαίνει στη σκηνή του Megaron Plus για να μιλήσει για την πορεία του, τη δουλειά του και να συνομιλήσει με το ελληνικό κοινό. http://www.fernandocaruncho.com

Πανευρωπαϊκή διάκριση του αρχιτεκτονικού γραφείου Γιάννη Κίζη και Συνεργάτες,Κ.Κίζη,Ε. Δούγκα,Γ.Πατσαλοσαβή

απο το greekarchitects

• Α' βραβείο στον πανευρωπαϊκό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ανάπλαση του χώρου του Παλιού ΓΣΠ στη Κύπρο. 

Η Κριτική Επιτροπή του πανευρωπαϊκού διαγωνισμού για την ανάπλαση του χώρου του παλιού ΓΣΠ ολοκλήρωσε τις εργασίες της, αξιολογόντας τις 55 συμμετοχές* που συμμετείχαν απονέμοντας το :
Α΄ Βραβείο στη μελέτη με κωδικό 11458 και αύξοντα αριθμό παραλαβής 35, Γιάννης Κίζης και Συνεργάτες, Κωνσταντίνος Κίζης, Ευθύμιος Δούγκας, Γρηγόρης Πατσαλοσαββής.
(Αναλυτική παρουσίαση)

• Β΄ Βραβείο στη μελέτη με κωδικό 19536 και αύξοντα αριθμό παραλαβής 7, Gionanni Perbellini, Paolo Vitti, Elia Perbellini.

• Γ΄ Βραβείο στη μελέτη με κωδικό 51009 και αύξοντα αριθμό παραλαβής 6, Στρατής Παπαδόπουλος, Μαίρη Δαλκαφούκη, Στέφανος Φιλίππου, Γαρυφαλιά Πιτσάκη, Χρυσούλα Δημητρακοπούλου, Βασιλική Μπέη, Δημήτρης Δεληβασίλης, Μανώλης Πασούπας, Αντώνης Μουτσόπουλος, Αντώνης Δελαγραμμάτικας, Αντώνης Δέλλας.

• Έπαινος στη μελέτη με κωδικό 67538 και αύξοντα αριθμό παραλαβής 45, Δημήτριος Κωνσταντίνου, Γεώργιος Τσολάκης.
• Έπαινος στη μελέτη με κωδικό 11924 και αύξοντα αριθμό παραλαβής 37, Αιμίλιος Μιχαήλ, Χρίστος Χατζηχρίστος, Βασίλης Ιερείδης.
• Έπαινος στη μελέτη με κωδικό 71117 και αύξοντα αριθμό παραλαβής 44, Φεραίος + Συνεργάτες Αρχιτέκτονες, Παύλος Φεραίος, Μυρτώ Λάμπρου, Ιωάννα Καρύδη και Γεώργιο Πατσουμα
• Έπαινος στη μελέτη με κωδικό 52647 και αύξοντα αριθμό παραλαβής 32, Κώστας Κουτσοφτίδης, Θάνος Στασινόπουλος.

Η έκθεση όλων των συμμετοχών στο διαγωνισμό και η εκδήλωση βράβευσης θα πραγματοποιηθεί στην Πύλη Αμμοχώστου στις 16 Νοεμβρίου, στις 7.30 μ.μ.
more

Θεσσαλονίκη: Η εξέλιξη της Αρχιτεκτονικής στην πόλη κατά τον 19ο και 20ο αιώνα

απο την http://omogeneia.ana-mpa.gr

Ο 20ός αιώνας άφησε βαθιά σημάδια στις ελληνικές πόλεις. Καμία ωστόσο δεν γνώρισε τόσο πολύμορφες αλλαγές, όπως η Θεσσαλονίκη. Η πόλη άλλαξε ως προς την εθνική της ταυτότητα, την προέλευση και τη σύνθεση του πληθυσμού της, την παραγωγική υποδομή, τα χωρικά χαρακτηριστικά και τις αρχιτεκτονικές της ιδιοτυπίες και παραδόσεις.

Η αρχιτεκτονική και πολεοδομική ταυτότητα της Θεσσαλονίκης, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τα μέσα του 19ου αιώνα έως σήμερα, θα παρουσιαστεί κατά τη διάρκεια ομιλιών με θέμα: «Η Αρχιτεκτονική της Θεσσαλονίκης», που διοργανώνει η Επιτροπή Πολιτιστικής Πολιτικής του ΑΠΘ κάθε Τρίτη στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων της Επιτροπής Ερευνών του Α.Π.Θ.

Ελληνιστική, ρωμαϊκή, βυζαντινή και οθωμανική μέχρι το 1912, η Θεσσαλονίκη βίωσε τα μεγάλα επεισόδια της ευρωπαϊκής ιστορίας από την αρχαιότητα μέχρι την νεώτερη εποχή. Στο χώρο της υποδέχθηκε τις μεγάλες θρησκείες της αρχαιότητας, καθώς και τον εβραϊσμό, τον χριστιανισμό και τον μωαμεθανισμό.

«Η μορφή του χώρου συμπορεύεται με την ιστορία του τόπου. Το αστικό τοπίο φέρει τα σημάδια χρόνων ακμής, καταστροφών και παρακμής, ενώ ο πληθυσμός της τελεί κάτω από μια αέναη ανασύσταση καθώς διαφορετικές ανθρώπινες ομάδες εγκαθίστανται, ριζώνουν και ξεριζώνονται μετασχηματίζοντας τα χωρικά δεδομένα», εξηγεί στο ΑΠΕ- ΜΠΕ η καθηγήτρια του τμήματος Αρχιτεκτόνων του Α.Π.Θ., Αλέκα Καραδήμου - Γερόλυμπου, που θα συμμετάσχει στις διαλέξεις.

Λίγο πριν από την είσοδό της στον 20ό αιώνα η πόλη κρατούσε ακόμη το «αρχαίο» της σχήμα, στην ίδια πάντα έκταση των 300 εκταρίων, περιχαρακωμένη στο εσωτερικό του βυζαντινού τείχους. Από το 1869, οι εξαγγελίες σημαντικών μεταρρυθμίσεων για τον εξευρωπαϊσμό της αυτοκρατορίας, που είχαν πρωτοδιατυπωθεί το 1839, αρχίζουν να πραγματοποιούνται, με αποτέλεσμα έναν ουσιαστικό μετασχηματισμό της παραδοσιακής δομής της πόλης και της χωρικής της οργάνωσης.

«Πολιτικά και αστικά δικαιώματα στις θρησκευτικές μειονότητες, ισότητα όλων των υπηκόων ανεξαρτήτως θρησκεύματος και ελεύθερος οικονομικός ανταγωνισμός εισάγουν νέα ήθη διαβίωσης για τους ανθρώπους των πόλεων και νέες απαιτήσεις σε χώρο. Η θάλασσα και το εμπόριο αναλαμβάνουν και πάλι τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην αστική ζωή, ενώ η επίδραση των τεχνολογικών επιτευγμάτων της βιομηχανικής επανάστασης είναι πολύπλευρη: Οι ορίζοντες ανοίγονται ανεμπόδιστα, η ενδοχώρα διευρύνεται, οι αποστάσεις γεφυρώνονται πρωτόγνωρα, οι επικοινωνίες διευκολύνονται», υπογραμμίζει η κ. Καραδήμου- Γερόλυμπου.

H κατεδάφιση των τειχών και η κατασκευή προκυμαίας αποτέλεσαν το πρώτο βήμα για την μετατροπή της Θεσσαλονίκης από μεσαιωνική σε σύγχρονη πόλη στο τέλος της Tουρκοκρατίας, επιτρέποντας την άμεση επαφή με τη θάλασσα και την επέκταση του οικισμένου χώρου στα περίχωρα.

Η είσοδος στον 20ό αιώνα έχει ιστορηθεί κυρίως ως περίοδος ανάπτυξης της πόλης, ως η κατ’ εξοχήν κοσμοπολίτικη εποχή της. H αύξηση του αστικού πληθυσμού και η εγκατάσταση νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων αντανακλώνται στην πρώτη μεγάλη εξάπλωση της πόλης και την εμφάνιση «ευρωπαϊκών» συνοικιών και υποβαθμισμένων γειτονιών.

Η δεκαετία 1912-1922 είναι κρίσιμη: απελευθέρωση και αλλαγή κυριαρχίας, παγκόσμιος πόλεμος και «κατάληψή» της Θεσσαλονίκης από το στρατό της Αντάντ, πυρκαγιά και καταστροφή του ιστορικού κέντρου το 1917, Mικρασιατική καταστροφή και ανταλλαγή των πληθυσμών. Πολύγλωσση και πολυπολιτισμική, δυτικόφιλη και «ανατολίτικη», η πόλη βίωσε το τέλος του πολέμου σ’ ένα μεταίχμιο, πόλη-πέρασμα μεταξύ δύο εποχών και δύο κόσμων.

H πυρκαγιά του 1917 εξάλειψε ουσιαστικά την «ανατολίτικη» όψη της πόλης και την παραδοσιακή της διάρθρωση. H κυβέρνηση των Φιλελευθέρων αποφάσισε τον ανασχεδιασμό της υιοθετώντας τις πλέον πρόσφατες ιδέες και μεθόδους της σύγχρονης πολεοδομίας, και αποφασίζοντας να αγνοήσει το προϋπάρχον καθεστώς ιδιοκτησίας και τις παραδοσιακές χρήσεις της γης. Έτσι, η πολιτεία χρησιμοποίησε την ανοικοδόμηση ως μοχλό για την ενδυνάμωση της ελληνικής κυριαρχίας, την άσκηση μεταρρυθμιστικής πολιτικής και τον κοινωνικό και χωρικό εκσυγχρονισμό της πόλης.

Την ίδια περίοδο χάνει σε μεγάλο βαθμό τον σύνθετο πολιτισμικό χαρακτήρα, καθώς εγκαταλείπεται υποχρεωτικά από τους μουσουλμάνους, αλλά και από ένα σημαντικό αριθμό εβραίων (προς την Δύση ή προς την Παλαιστίνη).

Το 1940, εβδομήντα χρόνια μετά την κατεδάφιση του τείχους, η Θεσσαλονίκη έχει υπερτριπλασιάσει τον πληθυσμό της (278.000) και εξαπλασιάσει την επιφάνειά της (2.000 εκτάρια).

Πολεμικές καταστροφές, βίαιες μεταβολές στη σύνθεση του ανθρώπινου δυναμικού και η απουσία ιδιωτικών ή δημοσίων επενδύσεων επιδρούν στον χώρο της πόλης μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ‘50. Η πόλη απογυμνώνεται με τραγικό τρόπο από τον πολυάριθμο εβραϊκό πληθυσμό που την είχε σφραγίσει με την παρουσία του. Οι συνθήκες κατοικίας επιδεινώνονται, ενώ τις δυσκολίες επιτείνει η αστυφιλία της δεκαετίας του ‘60.

Στην προσπάθεια να αμβλύνει το στεγαστικό πρόβλημα και να αναθερμάνει την τοπική οικονομία, που υποφέρει από την μετεμφυλιακή ατμόσφαιρα του ψυχρού πολέμου, το ελληνικό κράτος κινητοποιεί το ιδιωτικό κεφάλαιο. Με τα διατάγματα του 1956 και 1960, που επέτρεψαν μια ιδιαίτερα υψηλή εκμετάλλευση των οικοπέδων της Θεσσαλονίκης, υπερβαίνοντας τα γενικώς ισχύοντα στην επικράτεια, αναπτύσσεται έντονη ανοικοδόμηση που θα αφαιρέσει από την πόλη έναν σημαντικό αριθμό κομψών κτιρίων της αρχής του αιώνα. Παράλληλα μεγάλα δημόσια έργα διαμορφώνουν τα σύγχρονα χαρακτηριστικά της πόλης. Στη διαμόρφωση της νέας φυσιογνωμίας σημαντικό ρόλο παίζουν οι ανασκαφές μετά το 1945 στην περιοχή των βυζαντινών ανακτόρων και στην αρχαία Aγορά.

Οι 330.000 κάτοικοι του 1961 αυξάνονται σε 557.000 το 1971. Στην επόμενη δεκαετία ο πληθυσμός φθάνει στις 706.000. Οικοδομούνται και τα τελευταία άκτιστα οικόπεδα, εκδιώκοντας τις λιγότερο αποδοτικές λειτουργίες, όπως χώρους στάθμευσης, πρασίνου και παιδικού παιχνιδιού, ή θερινά σινεμά, που αποτελούσαν σημεία έλξης στο κέντρο αλλά και στις γειτονιές. O σεισμός του 1978 φανέρωσε πέρα από κάθε αμφιβολία τη δυσλειτουργία της πόλης που παγιδεύει τους κατοίκους σ’ έναν συμφορημένο και ανεπαρκή δημόσιο χώρο. Το 1991, ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης εμφανίζεται σχεδόν σταθεροποιημένος (750.000 κάτοικοι), αν και οι αρμόδιες υπηρεσίες επιμένουν ότι φθάνει το ένα εκατομμύριο. Η πόλη εξακολουθεί να εξαπλώνεται κατά μήκος των μεγάλων επαρχιακών οδών με κατοικίες και επιχειρήσεις.

Νέα φαινόμενα καταγράφονται μετά το 1990. Συρροή πληθυσμών αλλόγλωσσων και αλλοεθνών, δυναμισμός ορισμένων βιομηχανικών κλάδων και διείσδυσή τους στις αγορές γειτονικών χωρών, ατονία άλλων λόγω των πολέμων στα Βαλκάνια, κοινωνική και κτιριακή υποβάθμιση σε ορισμένες περιοχές του κέντρου και των περιφερειών, δραστηριοποίηση του πανεπιστημίου στον διεθνή χώρο, αυξημένο τουριστικό ενδιαφέρον λόγω και των εντυπωσιακών αρχαιολογικών ανακαλύψεων. Έτσι στο τέλος του αιώνα, πληθυσμιακές μετακινήσεις, διεθνείς προοπτικές, οικονομική ανάπτυξη και αναταραχή στα Βαλκάνια συνθέτουν μια εικόνα ρευστότητας, που παραπέμπει στο σκηνικό του προηγούμενου αιώνα.

Τα παραπάνω στοιχεία θα παρουσιάσει η Αλέκα Καραδήμου- Γερόλυμπου στις δύο ομιλίες της με θέμα «Η Θεσσαλονίκη πριν από το 1912. Παράδοση και εκσυγχρονισμός με φόντο τη βαλκανική ενδοχώρα» και «Από την απελευθέρωση και την πυρκαγιά στην ανάδυση του σύγχρονου αστικού τοπίου», που θα πραγματοποιηθούν την Τρίτη 1 Νοεμβρίου και την Τρίτη 15 Νοεμβρίου, αντίστοιχα.

Μ. Κουζινοπούλου

ΒΡΑΒΕΙΟ ΣΤΟ ΚΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

απο την ΕΛΕΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Η Θεσσαλονίκη με το νέο δημαρχείο της μπήκε στο χάρτη των μεγαλουπόλεων με τα διαλεχτά έργα σύγχρονης αρχιτεκτονικής σε διεθνές επίπεδο.

Ο διαμπερής πεζόδρομος στην αρχιτεκτονική σύνθεση των κτιρίων σε συνδυασμό με την πλατεία-αίθριο έδωσε στους αρχιτέκτονες ένα από τα ισότιμα βραβεία του διεθνούς διαγωνισμούΗ επιβεβαίωση του γεγονότος αυτού έρχεται από τη Διεθνή Ενωση Αρχιτεκτόνων (UIA), η οποία στο τελευταίο συνέδριό της, στο Τόκιο (26/11/2011), βράβευσε το κτίριο του νέου δημαρχείου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού της για έργα δημόσιου χαρακτήρα.

Το κεντρικό θέμα του διαγωνισμού ήταν: «Η κατά το δυνατόν πιο ανοιχτή και φιλική προς τους πολίτες προσπελασιμότητα του δημοσίου κτιρίου». Ο διαμπερής πεζόδρομος που διατρέχει την αρχιτεκτονική σύνθεση των κτιρίων του δημαρχείου Θεσσαλονίκης σε συνδυασμό με την υπαίθρια αμφιθεατρική εσωτερική του πλατεία-αίθριο, ήταν το στοιχείο που πρόσφερε στους αρχιτέκτονες μελετητές Τάσο Μπίρη, Δημήτρη Μπίρη, Νάση Δημοπούλου, Ρούλη Σαΐτη, Γιώργο Σταθόπουλο και Νινέτα Χριστοδουλέα, ένα από τα τρία ισότιμα βραβεία του διεθνούς αυτού διαγωνισμού. Μια διάκριση πολύ σημαντική σε μια εποχή που η Ελλάδα δυσφημείται αντί να προβάλλει τις δυνατότητες των ανθρώπων της.

22 χρόνια

Το έργο αυτό είναι από τα πολύπαθα. Περίμενε να γίνει 22 ολόκληρα χρόνια. Επειτα από αλλεπάλληλες καθυστερήσεις και πισωγυρίσματα η βραβευμένη σε διαγωνισμό μελέτη του (1987) κατάφερε να υλοποιηθεί το 2010. Η κεντρική ιδέα ήταν η ανάπτυξη μιας διαλεκτικής σχέσης του πολίτη με το δομημένο περιβάλλον της πόλης του.

Σήμερα, ύστερα από δύο χρόνια λειτουργίας του κτιρίου, ο ομότιμος καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ Τάσος Μπίρης εκτιμά πως «μέσα στην πυκνοδομημένη πόλη με τα κτίρια που δεν ανοίγονται στον δημόσιο χώρο, το νέο δημαρχείο Θεσσαλονίκης δίνει μια άλλη διάσταση στο δημόσιο κτίριο. Η εσωτερική πλατεία και ένας ελεύθερος πεζόδρομος τον οποίο διασχίζει ο πολίτης κάνοντας τον περίπατό του στην πόλη, τον εισάγει ξαφνικά στην καρδιά του κτιρίου χωρίς καν να το καταλάβει. Ετσι, το κτίριο γίνεται κομμάτι του καθημερινού του δρομολογίου, το συναντάει θέλει-δεν θέλει στο βήμα του».

Μοντερνισμός

Η βράβευση αυτή για τους μελετητές ήταν βεβαίως μια αναγνώριση, αν όχι της μορφής και της αισθητικής του, τουλάχιστον της κεντρικής ιδέας του, που ήταν η προσπελασιμότητα του πολίτη και η φιλική δράση του μέσα στην πόλη. Μέχρι στιγμής η κριτική γι' αυτό το αρχιτεκτόνημα αναγνωρίζει το προσωπικό ύφος του Τάσου Μπίρη ως εκφραστή του προοδευτικού μοντερνισμού. Ενός αρχιτεκτονικού στιλ που είναι συγχρόνως και ιδεολογία, αισθητικά και κοινωνικά εδραιωμένη.

«Το μοντερνιστικό ύφος του κτιρίου αποτελεί εξέλιξη της μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής του 1960, την οποία μάλιστα αποκαλούν "αρχιτεκτονική άνοιξη" γιατί περιλαμβάνει γνωστούς αρχιτέκτονες, όπως τον Αρη Κωνταντινίδη, τον Κ. Δεκαβάλλα κ.ά. Την ιστορική αυτή περίοδο εκπροσωπούν στη Θεσσαλονίκη οι αρχιτέκτονες Παπαϊωάννου και Φινές με το συγκρότημα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, έργο του Καραντηνού, αποτελεί πρωιμότερη φάση του μοντερνισμού. Το νέο δημαρχείο εκφράζει τη διαχρονική εξέλιξη των αρχών του μοντερνισμού».