Εκεί που ήταν δάσος, ξεφυτρώνει μπετόν

απο το TVXS

Περισσότερα από 184.000 στρέμματα δάσους έχει χάσει ο Νομός Αττικής το χρονικό διάστημα 1987-2007, με βίλες και οικισμούς να έχουν αντικαταστήσει το πράσινο σε έκταση που ξεπερνά τα 80.000 στρέμματα. Τα στοιχεία αυτά φέρνει στο φως έρευνα του ΑΠΘ σε συνεργασία με την WWF.

Οι δύο φορείς έδωσαν χθες στη δημοσιότητα την πρώτη αποτίμηση των πρόσφατων πυρκαγιών, καθώς και μια εικόνα της απώλειας δασικής γης χάριν της οικοδόμησης την τελευταία εικοσαετία. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι τελευταίες φωτιές στη Βορειοανατολική Αττική κατέκαψαν 137.080 στρέμματα δασικών εκτάσεων. Πρόκειται για το 66,8% των συνολικά 205.210 στρεμμάτων που έκανε στάχτη η φωτιά (στοιχεία του Εuropean Forest Fire Ιnformation System- ΕFFΙS). «Ουσιαστικά όλοι οι οικισμοί που επλήγησαν από τις πρόσφατες πυρκαϊές αναπτύσσονταν συνεχώς τα τελευταία χρόνια μέσα σε δάση και λοιπές φυσικές περιοχές» σημειώνουν οι ειδικοί.

Τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα απ’ όσο μαρτυρούν τα ανωτέρω στοιχεία καθώς στον υπολογισμό δεν περιλαμβάνονται οι εκτάσεις που έγιναν καταστράφηκαν κατά τις πρόσφατες πυρκαγιές στη Βορειοανατολική Αττική.

Μάλιστα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, το 1/3 αυτών των αποτεφρωμένων εκτάσεων δεν θα μπορέσει πλέον ποτέ να αποκατασταθεί με φυσικό τρόπο και εάν δεν υπάρξει η κατάλληλη παρέμβαση θα ακολουθήσει με τη σειρά του την αλλαγή κάλυψης που χαρακτήρισε τις δασικές εκτάσεις την τελευταία εικοσαετία.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι αλλαγές στην κάλυψη τη χρονική περίοδο 1987-2007 αφορούν σε μεγάλο βαθμό την επέκταση του οικιστικού ιστού, ο οποίος είτε αναπτύσσεται απευθείας εις βάρος των δασών, είτε τα επηρεάζει δευτερευόντως με την οικοδόμηση περιοχών χαμηλής βλάστησης, όπως καμένες περιοχές ή θαμνοτόπια.

Οι συντάκτες της μελέτης επισημαίνουν ότι ο αριθμός των 184.187 στρεμμάτων που αναφέρονται ενδέχεται να υποεκτιμά την πραγματική κατάσταση αστικοποίησης, καθώς η μέθοδος της δορυφορικής απεικόνισης που αξιοποιήθηκε δεν καταγράφει με ακρίβεια τα κτίσματα που βρίσκονται σε περιοχές με πολύ πυκνή βλάστηση.

Στην έρευνα γίνεται αναφορά στο πλήγμα που υπέστη η χλωρίδα και η πανίδα της περιοχής, οι οποίες πέρα από την πύρινη λαίλαπα έχουν να αντιμετωπίσουν και την έντονη πίεση από την οικιστική επέκταση. Στην ευρύτερη περιοχή που παραδόθηκε στις φλόγες καταγράφηκε σημαντικός αριθμός πτηνών, ενώ πολλά από τα είδη αμφιβίων και ερπετών προστατεύονται από την εθνική νομοθεσία και διεθνείς συμβάσεις.

Στην Πεντέλη και στην ευρύτερη περιοχή της ΒΑ Αττικής έχουν καταγραφεί από τον ερευνητή κ. Γ. Σφήκα περίπου 700 είδη και υποείδη φυτών. Ανάμεσά τους υπάρχουν τρία ενδημικά είδη της Αττικής και περίπου 15 της Νότιας Ελλάδας, όπως κενταύριες, κρόκοι, άγρια γαρίφαλα, φριτιλάριες, αγριοβιολέτες. Φύονται επίσης ορχιδέες τουλάχιστον 21 ειδών. «Σημαντικές από κάθε άποψη κρίνονται και οι μικρές λόχμες από είδη αγριοκυπάρισσων που φύονταν στην περιοχή του Γραμματικού. Τα λιγοστά που έχουν απομείνει πρέπει οπωσδήποτε να προστατευθούν και να γίνει διαχείριση της γύρω περιοχής με κεντρικό άξονα την ανάκαμψή τους» τονίζουν οι συντάκτες της έκθεσης.

Μια σοβαρή πτυχή που αναδεικνύει η έρευνα του ΑΠΘ αφορά το μέλλον του 1/3 των προσφάτως αποτεφρωμένων περιοχών: οι αναγεννημένες και αναδασωμένες περιοχές του Πεντελικού Ορους, οι οποίες είχαν ξανακαεί το 1995 και το 1998, είναι αδύνατον πλέον να αποκατασταθούν με φυσική διαδικασία. Παρά το γεγονός ότι η χαλέπιος πεύκη είναι ένα είδος καλά προσαρμοσμένο στις δασικές πυρκαγιές, οι επανειλημμένες πυρκαγιές σε διαστήματα μικρότερα των δέκα ετών δεν του επιτρέπουν να παράξει κουκουνάρια με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η φυσική αναγέννηση. Γι αυτόν τον λόγο στις περιοχές που έχουν καεί δύο ή και περισσότερες φορές θα απαιτηθούν εκ νέου αναδασώσεις.

Όπως εκτιμούν οι επιστήμονες του ΑΠΘ και του WWF, αν και βραχυπρόθεσμα οι επιπτώσεις από τις πυρκαϊές μπορεί να είναι σημαντικές, μακροπρόθεσμα η διατήρηση της πανίδας, όπως και της χλωρίδας, θα εξαρτηθεί τόσο από το αν η φυσική βλάστηση θα αφεθεί να ανακάμψει όσο και από τη διατήρηση των υφιστάμενων χρήσεων γης.