της Ν.Κοντράρου-Ρασσιά
Ποια Ακρόπολη και ποιος Παρθενώνας; Οι επισκέπτες στο νέο μουσείο Ακρόπολης πρέπει να έχουν μεγάλη καρδιά και γερά νεύρα για να μην ενοχληθούν από τις ακαλαίσθητες, μπρος και πίσω όψεις των αθάνατων αθηναϊκών πολυκατοικιών που το συντροφεύουν. Ο Δημήτρης Παντερμαλής παραδέχεται το πρόβλημα. Πιστεύει όμως πως με τη συνεργασία των περιοίκων, του δήμου και του ΥΠΠΟ η γειτονιά μπορεί να καλλωπιστεί. Εστω και με soft παρεμβάσεις.Ο βασιλιάς ήταν γυμνός. Αλλά μόνο όταν βγήκε στο μπαλκόνι του κόσμου και, μάλιστα, το ωραιότερο -όπως είναι αυτό της Ακρόπολης- το καταλάβαμε. Ο «γυμνός βασιλιάς» είναι η εικόνα που μας δίνουν οι ακαλαίσθητες όψεις και τα οπίσθια της γειτονιάς της Ακρόπολης, που βγήκαν ξαφνικά μπροστά, σε κοινή θέα, μετά το γκρέμισμα των πολυκατοικιών του οικοπέδου Μακρυγιάννη και την ανέγερση του νέου μουσείου.
Οπου και να στρίψει ο επισκέπτης του Μουσείου της Ακρόπολης το κεφάλι του αντικρίζει την Αθήνα της αντιπαροχής, της φθαρμένης τέντας, της απλωμένης μπουγάδας, της σκουριασμένης παλιάς καμινάδας και του αυθαίρετα κλεισμένου ακάλυπτου.
Η εικόνα αυτή προβάλλει όσο ανεβαίνεις τους ορόφους του μουσείου και κορυφώνεται στη διάφανη αίθουσα του Παρθενώνα, απ' όπου βλέπεις τη μεγαλειώδη όψη των μνημείων του Ιερού Βράχου από τη μια, και από τις άλλες πλευρές τις ταράτσες των γύρω σπιτιών τίγκα στην κεραία, στον ηλιακό θερμοσίφωνα, τα δορυφορικά πιάτα, το πλυσταριό και την πέργκολα. Για να μην μιλήσουμε για την αραβικού τύπου τέντα, που προβάλλει φάτσα στον Παρθενώνα σε μία από τις δύο διατηρητέες πολυκατοικίες της Διον. Αρεοπαγίτου. Ο ιδιοκτήτης της (Βαγγέλης Παπαθανασίου) για να «ευπρεπίσει» τα οπίσθιά της, τις παραμονές των εγκαινίων του μουσείου, λόγω της απαγόρευσης κάθε οικοδομικής παρέμβασης που του επιβλήθηκε από το ΥΠΠΟ, κρέμασε από την ταράτσα φρέσκες πλαστικές πρασινάδες. Τι άλλο να κάνει ο άνθρωπος;
Αλλά και οι δημιουργοί του μουσείου δεν έπρεπε να λάβουν υπόψη τους τι θα το περιβάλλει; Το ζήτημα αυτό αποτέλεσε, όπως ήταν φυσικό, αντικείμενο της πρώτης κριτικής που είδαν ο Μπερνάρ Τσουμί και ο Ελληνας συνεργάτης του Μιχάλης Φωτιάδης να δημοσιεύεται στη διαδικτυακή επιθεώρηση archinect.com. Ο αρχιτέκτονας Γιαν Λεπικόφσκι έγραφε ότι μετά το αίσθημα ανυπομονησίας που ένιωσε όταν πρωτοαντίκρισε το μουσείο, ο ενθουσιασμός του εξανεμίστηκε όταν διένυσε το τετράγωνο προς την είσοδο. Γιατί ανακάλυψε «ένα κτήριο που ελάχιστο σεβασμό δείχνει στον περιβάλλοντα χώρο, τη μοναδική διασωθείσα περιοχή του 19ου αιώνα στην Αθήνα».
more
Η ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΗΤΑΝ ΚΑΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ, ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ;
Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ - ΡΑΣΣΙΑ
Ο Μιχάλης Φωτιάδης, ο Ελληνας αρχιτέκτονας της ομάδας Τσουμί, δεν καμαρώνει, φυσικά, για τις μεγάλες πολυκατοικίες της αντιπαροχής που περιβάλλουν το μουσείο. Σε μια ευνομούμενη χώρα, τώρα που ανέβηκε η αξία τους, θα τους επιβαλλόταν, λέει, κάποιος φόρος. Θα ήταν χρήσιμος και για τον καλλωπισμό της γειτονιάς
«Η θέση του μουσείου είναι πολύ σημαντική, αφού βρίσκεται σε οπτική επικοινωνία με την Ακρόπολη, αλλά και πολύ στριμωγμένη», υποστηρίζει ο έτερος της αρχιτεκτονικής ομάδας Τσουμί, Μιχάλης Φωτιάδης. «Ακούσαμε τόσα και τόσα για το μέγεθος του μουσείου. Αλλά αν θέλεις ένα μουσείο που να χωράει ολόκληρο τον Παρθενώνα, δεν μπορεί να είναι μικρότερο. Υπό αυτή την άποψη το θέμα αυτό ήταν εξ αρχής προβληματικό».
Θα μπορούσε ωστόσο ο αρχιτέκτονας να βρει λύση ώστε να μη βλέπει ο επισκέπτης του μουσείου μια όψη της Αθήνας διόλου κολακευτική για την πόλη, έτσι δεν είναι;
«Αν το κτήριο δεν έβλεπε αυτή την Αθήνα, τη βαριόμοιρη και μίζερη, δεν θα έβλεπε και τον Παρθενώνα. Μια φίλη δημοσιογράφος μού είπε, "αφού ξέρατε εκ των προτέρων ότι υπάρχουν δύο διατηρητέα κτήρια σ' αυτό το τετράγωνο, οι δύο πολυκατοικίες της Διον. Αρεοπαγίτου, γιατί γυρίσατε το κτήριο να βλέπει προς τα εκεί;". Της απάντησα, "γιατί δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς". Ο εξώστης, που έχει θέα προς τον Παρθενώνα, λειτουργεί συγχρόνως και ως στέγαστρο της ανασκαφής, που βρίσκεται κάτω από το μουσείο. Επίσης σηματοδοτεί την είσοδο του μουσείου».
Μήπως αν έλειπε το κτήριο Βάιλερ, θα μπορούσε το κτήριο να βλέπει καλύτερα την Ακρόπολη;
«Εμείς είχαμε να φτιάξουμε το μουσείο σε ένα οικοδομικό τετράγωνο που είχε μια σειρά κτισμάτων τα οποία είχαν από 20ετίας χαρακτηρισθεί ως απαλλοτριωτέα και τρία διατηρητέα. Στο κενό έπρεπε να κατασκευάσουμε ένα κτήριο που να κρατά τις δέουσες αποστάσεις από τα διατηρητέα. Κι αυτό τηρήθηκε. Το διατηρητέο Βάιλερ έχει μια παρουσία στο χώρο και το χρησιμοποιεί χρόνια η Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αλλά μήπως θυμάστε τι ύψος έχουν οι πολυκατοικίες που περιβάλλουν το μουσείο; Πρόκειται για πολύ μεγάλα κτήρια, για τα οποία δεν καμαρώνει κανείς, που, δυστυχώς, χτίστηκαν με τις αρχές της αντιπαροχής. Αυτή είναι η Αθήνα. Κι αφού η γειτονιά αυτή ήταν καλή ώς τώρα για την Ακρόπολη, γιατί δεν είναι για το μουσείο;»
Τώρα που το πρόβλημα φάνηκε, δεν θα μπορούσε να υπάρξει ένας έξυπνος αρχιτεκτονικά τρόπος για να μην προβάλλεται αυτό το κομμάτι της πόλης, που δεν είναι το ωραιότερο;
«Πώς να επέμβεις όταν βλέπεις αλλού το λουτρό, αλλού την κουζίνα, την μπουγάδα, τις κεραίες και ούτω καθ' εξής; Γιατί, μετά την καθαίρεση των πολυκατοικιών του οικοπέδου Μακρυγιάννη, ήρθαν στην πρώτη γραμμή θέασης οι παλιές πολυκατοικίες της οδού Χατζηχρήστου, ορατές από τη νότια πλευρά του μουσείου. Στον πρώτο όροφο, των Αρχαϊκών, το ζήτημα το αντιμετωπίσαμε με τζάμια αμμοβολής, απ' όπου μπαίνει το φως αλλά δεν φαίνεται τίποτα απ' έξω κι έτσι δεν διασπάται η προσοχή του επισκέπτη κατά την περιήγησή του».
Στην αίθουσα του Παρθενώνα φαίνεται πως τοποθετήθηκαν τελευταία κάποια πανέλα με λεπτό ύφασμα, τα οποία όμως δεν κρύβουν τις πολυκατοικίες με τις πολύχρωμες τέντες και το δάσος των κεραιών.
«Αυτά τα στοιχεία προστατεύουν τα εκθέματα από τον ήλιο. Κάθε πλευρά από τις τέσσερις της αίθουσας αυτής έχει διαφορετικά στοιχεία στα τζάμια με αισθητήρες. Ετσι, όταν οι συνθήκες το απαιτούν, κατεβαίνουν πανό από μέταλλο και πανί, ενώ συγχρόνως εξακολουθείς να βλέπεις έξω. Κάναμε έναν χώρο διαφανή γνωρίζοντας πως θα δεχθούμε επικρίσεις. Οταν πήραμε το βραβείο για τη μελέτη του μουσείου, μας είπαν, και τώρα πηγαίνετε να λύσετε το πρόβλημα που δημιουργήσατε».
more
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΕΣ: ένα love story
Το μουσείο δεν πρέπει να τις καταργήσει, λέει ο Μάνος Μπίρης. Ο συνωστισμός του με αυτές είναι μεγάλο πλεονέκτημα, πιστεύει ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης. Οσο περισσότερες τόσο καλύτερα, τονίζει ο Νίκος Φιντικάκης
- Ο Μάνος Μπίρης, ομότιμος καθηγητής του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, ήταν ένα από τα μέλη του Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων που μειοψήφησαν για τον αποχαρακτηρισμό των δύο διατηρητέων πολυκατοικιών επί της οδού Διον. Αρεοπαγίτου 17 και 19, διαφωνώντας στην καθαίρεσή τους για να ανοίξει η θέα του μουσείου προς την Ακρόπολη. Διαφώνησε επίσης στο γκρέμισμα δύο μικρών παλιών κτηρίων στη γωνία Χατζηχρήστου και Μακρυγιάννη.
«Οι δύο αυτές περιπτώσεις διαφέρουν. Η πολυκατοικία Κουρεμένου (Διον. Αρεοπαγίτου 17) είναι έργο τέχνης μιας σημαίνουσας προσωπικότητας της εποχής, ενός καθηγητή, ακαδημαϊκού, ενός σεμνού ανθρώπου που δεν έκανε ρεκλάμα. Η διπλανή πολυκατοικία έχει ένα φίνο ύφος κλασικίζον. Και οι δύο μαζί συνιστούν ένα σύνολο. Από την άλλη πλευρά, τα κάτω σπίτια δεν είναι ούτε σπάνια ούτε σπουδαίας αρχιτεκτονικής. Ωστόσο, με μερικά ακόμη εναπομείναντα σπαράγματα της ίδιας εποχής, σηματοδοτούν μια γειτονιά. Τι θα πείραζε να μείνουν;».
Για τις πολυκατοικίες που πνίγουν το μουσείο λέει απλά: «Αυτή είναι η Αθήνα. Γιατί δεν μας ενοχλεί που είναι πνιγμένη η Ακρόπολη στις πολυκατοικίες; Η ιστορία αυτή ξεκίνησε από τη δεκαετία του '50 και μόνο μία πολυκατοικία, που υπερέβαινε τα επιτρεπτά ύψη, κατεδαφίστηκε. Θυμάμαι ήταν στα τελειώματα και αποφασίστηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και την κυβέρνηση να γκρεμιστεί. Συνεπώς, υπήρξαν και αντιδράσεις. Οι πολυκατοικίες πλέον αποτελούν συστατικό αυτής της πόλης και ένα μουσείο δεν μπορεί, ούτε πρέπει, να τις καταργήσει.
more
ΓΙΑ ΑΚΟΜΑ ΩΡΑΙΟΤΕΡΑ ΒΡΑΔΙΑ
Η Ραχήλ Καπόν έχει τον εκδοτικό της οίκο στην οδό Μακρυγιάννη.
Μπορεί η ανέγερση του μουσείου να της έκοψε τη θέα προς τον λόφο του Φιλοπάππου, αλλά απολαμβάνει τώρα τις φωτισμένες αίθουσές του με τα εκθέματα. «Αλλαξε η περιοχή», παραδέχεται. «Κατεβαίνεις τα βράδια και βλέπεις κόσμο πολύ να περπατάει, να κάθεται στα μαγαζιά και να συζητάει, να απολαμβάνει μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Γίνανε τα βράδια μας ωραιότερα. Αρκεί να μπορέσουν να κρατήσουν τον έλεγχο στον πεζόδρομο. Να μην απλωθούν τα τραπέζια και γίνει σαν την οδό Χάρητος στο Κολωνάκι, όπου οι κάτοικοι από τη φασαρία αναγκάστηκαν να φύγουν από τα σπίτια τους».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
άφησε το σχόλιο σου