ΝΕΟΚΛΑΣΣΙΚΑ...?

απο την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Είμαστε σε θέση να ξαναχτίσουμε τα γκρεμισμένα νεοκλασικά κτίρια;

 Η Αθήνα μπορεί να απαλύνει την ασχήμια της και να ενισχύσει την τουριστική προβολή της

Tου Νικου Βατοπουλου

Ολοένα και πιο συχνά διατυπώνεται το ερώτημα από απλούς πολίτες με αγάπη για την πόλη, για ποιο λόγο δεν μπορούν να ξαναχτιστούν 5-10 μεγάλα νεοκλασικά κτίρια της Αθήνας από αυτά που καταστράφηκαν την περίοδο που ήμασταν άμυαλοι και τα κατεδαφίσαμε... Η απορία αυτή προσκρούει σε μία σειρά από πρακτικές δυσκολίες αλλά κυρίως πάνω σε μία παγιωμένη αντίληψη ότι το μέλλον για την Αθήνα είναι μονόδρομος.
Ο «μονόδρομος» αυτός υποστηρίζεται από ένα πλέγμα παραγόντων. Την εκπαίδευση των αρχιτεκτόνων, την ειδίκευση του τεχνικού προσωπικού, την αγορά των υλικών, αλλά πάνω από όλα, από τη συγκεκριμένη αντίληψη που υποστηρίζει ότι η μεμονωμένη αναβίωση ορισμένων κτιρίων του ιστορισμού, που έδινε χαρακτήρα στην πόλη, είναι οπισθοδρομική, παρωχημένη, λανθασμένη και κίβδηλη. Το περίεργο είναι ότι στην ίδια πόλη (όπως και σε όλα τα αστικά κέντρα της χώρας) αναπαράγεται χωρίς αντιστάσεις η ίδια αποτυχημένη συνταγή ανέγερσης κτιρίων, αυτή που έχει δυστυχώς καταστήσει την Ελλάδα διαβόητη για την αρχιτεκτονική ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος.
Οι αρχιτέκτονες του New Urbanism, της σχολής σκέψης που υποστηρίζει οικολογικά υλικά, ήπιες κλίμακες και κλασικές μορφολογίες, έχουν μεγάλη διάδοση στις ΗΠΑ και στη Βρετανία (και αλλού φυσικά). Οπως έχουν και πολλούς εχθρούς, ιδίως εκείνους που ανήκουν στο «κατεστημένο» του μοντερνισμού. Στην Ελλάδα, παραδείγματα ανακατασκευής από άλλες χώρες (Γερμανία, Πολωνία, ΗΠΑ, κ.ά) δεν έχουν μεγάλη προβολή παρότι η αναγέννηση της Βαρσοβίας στις δεκαετίες του '60 και του '70 αιμοδοτεί έως σήμερα τον τουρισμό της πόλης, όπως και η ανακατασκευή της Δρέσδης, μετά το 1990 έβαλε και πάλι την πόλη στον οικονομικό και τουριστικό χάρτη της Ευρώπης.
Η Αθήνα υποφέρει από έλλειψη βούλησης για έναν βαθύ εξωραϊσμό. Η διαδικασία αυτή δεν περνά μόνο από την επαναφορά ορισμένων εμβληματικών κτιρίων του νεοκλασικισμού αλλά και στην πρόκληση καλής, νέας αρχιτεκτονικής στα προάστια (ακόμη και με ουρανοξύστες). Ο καθαρισμός της πόλης από τα κακά κτίρια θα είχε τεράστια ανταποδοτικά οφέλη, θα έφερνε χρήμα και τουρίστες. Σήμερα, η Αθήνα είναι ένα θύμα του εαυτού της και όσων την κρατούν δέσμια σε ένα μονοδιάστατο αισθητικό και λειτουργικό μοντέλο.