Πιάσε με αν μπορείς!

Δημοσιεύτηκε στο Πράσινο Ποντίκι

Της Βάλιας Μπαζού

Η κρυφή γοητεία της παρανομίας, άντε…της ήπιας παρανομίας, είναι τόσο ισχυρή, που κανένα φλερτ νομιμοποίησης – όσο δελεαστικό κι αν φαντάζει – δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει.

Τον παράγοντα αυτό δεν είχε υπολογίσει η Τίνα Μπιρμπίλη και ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, όταν μετά από κοπιώδεις προσπάθειες παρουσίασαν μια ρύθμιση για την «τακτοποίηση» των… ατάκτως ερριμμένων !

Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους… Από τους περίπου 1,5 εκατομμύριο κλειστούς ημιυπαίθριους χώρους σε όλη την Ελλάδα – ο αριθμός μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος, αφού δεν υπάρχει καμιά καταγραφή – μόλις 45.000 ιδιοκτήτες αποφάσισαν να συμμορφωθούν προς τας υποδείξεις και να γίνουν καλά και τακτοποιημένα παιδιά. Οι υπόλοιποι 1.445.000, σφυρίζουν αδιάφορα και απλώς απαντούν στις προσκλήσεις ψιθυρίζοντας … «πιάσε με αν μπορείς!».

Ασκήσεις επί χάρτου

Το σχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος ήταν καλά δομημένο. Η Τίνα Μπιρμπίλη πήρε τη γνώμη των ειδικών, του Τεχνικού Επιμελητηρίου, έκανε συναντήσεις με το Συμβούλιο της Επικρατείας και κατέληξε σε μια ρύθμιση που όλοι τη δέχθηκαν θετικά, πράγμα που σημαίνει – και η ζωή το αποδεικνύει μέχρι σήμερα – ότι δεν θα υπήρχαν εκπλήξεις με προσφυγές στο Σ.τ.Ε και αποφάσεις που θα πέταγαν τη ρύθμιση στα αζήτητα ως αντισυνταγματική.

Το «κλειδί» για να περάσει η ρύθμιση ήταν η πρόβλεψη ότι τα χρήματα που θα πλήρωναν οι πολίτες θα πήγαιναν σε ένα Πράσινο Ταμείο, προκειμένου να γίνονται παρεμβάσεις στις πόλεις. Όσα, δηλαδή, τετραγωνικά μέτρα παρανόμως κλειστών ημιυπαίθριων, υπογείων κλπ, «τακτοποιούνταν», αντίστοιχα τόσα τετραγωνικά θα αποδίδονταν στους δήμους ως χώροι πρασίνου μέσα από απαλλοτριώσεις και παρεμβάσεις. Όμως, ενώ όλα αυτά ήταν ωραία στα χαρτιά, δεν απαντούσαν στο απλό ερώτημα… Γιατί ένας πολίτης, και μάλιστα στη δύσκολη οικονομική περίοδο που διανύουμε, να πάει μόνος του στην πολεοδομία και να δηλώσει «παρών» ως παράνομος, όταν κανείς και ποτέ δεν πρόκειται να τον πιάσει… Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, από τις 45.000 εντολές πληρωμής μηχανικών που έχουν εκδοθεί για την τακτοποίηση ημιυπαίθριων, οι περισσότερες είναι από κατασκευαστές που θέλουν τα «τακτοποιήσουν» τα ακίνητα πριν πουληθούν. Όσοι ιδιώτες έχουν πάει μέχρι σήμερα στις πολεοδομίες ανήκουν στην κατηγορία εκείνη των άτυχων που ήδη είχαν εντοπιστεί και ήδη πλήρωναν υψηλότατα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης, χωρίς βέβαια ο ημιυπαίθριός τους να είναι τακτοποιημένος. Και αυτή η κατηγορία ιδιοκτητών κατάλαβε ότι τη συμφέρει η ένταξή της στη ρύθμιση, αφού θα πληρώσουν μια και έξω ένα πολύ χαμηλότερο ποσό. Αυτός όμως ο μικρός αριθμός ιδιοκτητών αποδεικνύει, με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο, ότι δεν υπήρχε και δεν υπάρχει κανένας σοβαρός μηχανισμός ελέγχου από τις Πολεοδομίες και κυρίως αποδεικνύει περίτρανα ότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως «κουλτούρα» ελέγχου, αφού όλοι ανεξαιρέτως, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, έκλειναν ή έχτιζαν παρανόμως ότι ήθελαν με τη σιωπηλή επί της ουσίας ανοχή των αρμοδίων υπηρεσιών και γνώριζαν ότι άλλα σχέδια είχαν στα συρτάρια τους και άλλα κτίσματα ανεγείρονταν…

Όσοι γνωρίζουν καλά τα της αγοράς ακινήτων, επισημαίνουν ακόμα ότι η ρύθμιση έχει προκαλέσει και νέα έκρηξη πολεοδομικών παρανομιών, στη λογική πολλών κατασκευαστών ό,τι…προλάβουμε μέχρι τον Δεκέμβριο. Όπως μας έλεγε χαρακτηριστικά στέλεχος της αγοράς, οι οικοδομές «στενάζουν» από κλειστούς ημιυπαίθριους…

Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω

Το «αντικλείδι» στις ρυθμίσεις Μπιρμπίλη είναι η πεποίθηση των πολιτών ότι κανείς δεν πρόκειται να τους χτυπήσει την πόρτα για να τους ελέγξει, αλλά και η πεποίθηση των περισσοτέρων υπαλλήλων της πολεοδομίας ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να ταλαιπωρούνται αδίκως γυρνώντας σε πολυκατοικίες και οικοδομές.

Η αλήθεια είναι ότι το μοναδικό πράγμα που πρέπει να προσέχει ένας ιδιοκτήτης ακινήτου με κλειστό ημιυπαίθριο είναι οι σχέσεις καλής γειτονίας ή οι «καθαρές» δουλειές με τους κατασκευαστές, αφού οι περισσότερες περιπτώσεις που έπεσαν στα δίχτυα της Πολεοδομίας είναι από καρφώματα γειτόνων ή δυσαρεστημένους αγοραστές…

Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας που αποτρέπει τους ιδιοκτήτες να χτυπήσουν την πόρτα της Πολεοδομίας και να πουν «είμαι παράνομος…τακτοποιήστε με», είναι η δυσπιστία απέναντι στη συνέχεια του κράτους και στις αποφάσεις της διοίκησης. Γιατί, κακά τα ψέματα, τα  1.445.000 εκατομμύρια των ιδιοκτητών σκέφτονται ότι η παραδοχή της παρανομίας θα τους ακολουθεί για πάντα και ότι στήνεται ένα ιδιότυπο «πολεοδομικό μητρώο», το οποίο θα αλλάζει τις ρυθμίσεις τακτοποίησης ανάλογα με τις «δανειακές ανάγκες», με αποτέλεσμα αντί να «τακτοποιηθεί» να μπλέξει εσαεί…

Στο υπουργείο Περιβάλλοντος φέρονται ιδιαίτερα προβληματισμένοι, αφού έτσι που πάει η δουλειά δεν πρόκειται να κάνουν σεφτέ! Σκέφτονται, μάλιστα, να ξεκινήσουν δειγματοληπτικούς ελέγχους, μπας και τσακώσουν κανέναν κλειστό ημιυπαίθριο και αρχίσει να λειτουργεί το σύστημα, γιατί η ρύθμιση έχει ισχύ μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το βάρος των ελέγχων θα αναλάβει το Σώμα Επιθεωρητών και οι Πολεοδομίες…  Και καλά, οι υπάλληλοι του υπουργείου – που είναι μετρημένοι στα δάχτυλα – θα βγουν στον δρόμο, υπάρχει όμως κανείς που πιστεύει ότι, μεσούσης της προεκλογικής περιόδου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, θα βρεθεί έστω και ένας δήμαρχος που θα δώσει εντολή για ελέγχους και πρόστιμa