Κόκκινη Γυάρος, πράσινη ανάπτυξη

Τα ζητηματα αυτα προκυπτουν γιατι δεν υπαρχει Πλαισιο, δινεται η δυνατοτητα στον "επενδυτη" να προτεινει οπως αυτος κρινει. Υπαρχουν, ευτυχως,  πολλοι χωροι καταλληλοτεροι...οταν εξαντληθουν αυτοι...

απο την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Οχι πολλα χρονια πριν, την ειπαν και «θανατονησι», «νησι του διαβολου», «Νταχαου της Μεσογειου». Απο τοτε η χωρα αλλαξε, «εκδημοκρατιστηκε» και «εκσυγχρονιστηκε», λενε, και η Γυαρος ειναι πια ιστορικος τοπος με τη βουλα του επισημου κρατους.

Ομως, τον τελευταίο καιρό επανήλθαν τα σχέδια για εγκατάσταση στο μικρό νησί -μόλις 23 τ.χλμ.- μεγάλης επένδυσης τοποθέτησης ανεμογεννητριών. Σχέδια που έρχονται σε αντίθεση με την ίδια την κρατική νομοθεσία που το προστατεύει: «Κηρυγμένος ιστορικός τόπος αναπόσπαστα συνδεδεμένος με την ιστορία της νεότερης Ελλάδας», σύμφωνα με απόφαση του ΥΠΠΟ το 2001. Με την ίδια απόφαση χαρακτηρίστηκαν μνημεία τα κτίρια των φυλακών και όλες οι εγκαταταστάσεις που βρίσκονται στους πέντε όρμους. Ανάλογη κήρυξη έρχεται από το υπουργείο Αιγαίου, πάλι το 2001. Το υπουργείο Πολιτισμού το 2005 ενέκρινε μελέτη του ΕΜΠ, που εκπονήθηκε κατόπιν σύμβασης με το υπουργείο Αιγαίου, για τη δημιουργία διαδρομών περιήγησης στη Γυάρο. Μελέτη που δεν υλοποιήθηκε ποτέ, παρ' όλο που οι εγκαταστάσεις -μνημεία βρίσκονται σε απόλυτη εγκατάλειψη.

Δύο επενδυτές, δύο μελέτες

Η Γυάρος υπήρξε τόπος εξορίας ήδη από την εποχή των Ρωμαίων και αργότερα των Βυζαντινών. Στα νεότερα χρόνια πέρασαν από κει συνολικά 22.000 πολιτικοί κρατούμενοι.

Το 1951 οι κρατούμενοι υπέβαλαν ένα υπόμνημα προς το υπουργό Δικαιοσύνης της κυβέρνησης Πλαστήρα. Το υπόμνημα γράφτηκε, διηγήθηκε στην ομάδα του ΕΜΠ άλλος κρατούμενος, σε τρία αντίτυπα. Το ένα δόθηκε στον υπουργό, το άλλο το έβαλαν σε μπουκάλι και το έκρυψαν σε σκηνή, αλλά δεν βρέθηκε ποτέ. Το τρίτο βγήκε μέσω του παράνομου μηχανισμού στο Παρίσι.

«Ο,τι υπάρχει εις Γυάρον», έγραφαν οι κρατούμενοι εκεί, «είναι ιστορία αίματος, πόνου, βασάνων, απανθρωπίας, εξοντωτικών στερήσεων».

Σήμερα καμία φροντίδα δεν υπάρχει για τη συντήρηση των ιστορικών κτιρίων. Δεν έχουν καν περισυλλεγεί τα βλήματα από ασκήσεις που έκανε εκεί το Πολεμικό Ναυτικό, εξ ου και οι επιγραφές «προσοχή, ύποπτος χώρος». Το 2008 μία Κοινή Υπουργική Απόφαση που αφορά στο «ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» αποκλείει κατηγορηματικά από κάθε επενδυτική εγκατάσταση τους ιστορικούς τόπους.

Λίγους μήνες μετά, τον Απρίλιο του 2009 ο τότε γ.γ. του ΥΠΠΟ, Θ. Δραβίλλας, έχει στα χέρια του δύο μελέτες, δύο μεγάλων επενδυτών, για αιολικά πάρκα. Η μία προέρχεται από την κοινοπραξία J&Ρ Αβαξ, ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ και ΙΤΑ, μέσω της θυγατρικής Ενεργειακό Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Κυκλάδων και η δεύτερη από την Ελληνική Τεχνοδομική-Ακτωρ μέσω της θυγατρικής Αιολική Ολύμπου Ευβοίας. Ο κ. Δραβίλλας εισάγει την πρώτη στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων. Παρίστανται, βέβαια, και οι επενδυτές της δεύτερης μελέτης, αλλά το Συμβούλιο αναβάλλει το θέμα διότι η νομοθεσία που προστατεύει το νησί και κυρίως η ΚΥΑ που είχε πρόσφατα υπογραφεί είναι απαγορευτικά.

Φέτος το Μάρτιο, με τη νέα πια κυβέρνηση, οι ενδιαφερόμενοι της μελέτης που δεν εισήχθη στο Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων επανήλθαν και υπέβαλαν φάκελο στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, ζητώντας αναοριοθέτηση, με άλλα λόγια εξαίρεση από το χαρακτηρισμό «ιστορικός τόπος» τόσης έκτασης όσης χρειάζεται για την υλοποίηση της επένδυσης. Αίτημα που έχει αναστατώσει τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟ. Οπως επισημαίνουν στελέχη της υπηρεσίας, για να αλλάξει η προηγούμενη απόφαση της κήρυξης πρέπει να έχουν τροποποιηθεί οι λόγοι για τους οποίους η Γυάρος κηρύχθηκε ολόκληρη μνημείο. Κάτι που δεν έχει γίνει. Και βέβαια, προσθέτουν, η αιτιολόγηση «αλλάζουμε την κήρυξη γιατί το ζήτησε ο επενδυτής» είναι επικίνδυνη και δημιουργεί κακό προηγούμενο. Από άλλη πλευρά, για την εγκατάσταση αιολικού πάρκου στη Γυάρο φαίνεται πως επιδεικνύει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Θόδωρος Πάγκαλος. *