ΘΑ ΚΑΤΑΦΕΡΟΥMΕ ΝΑ ΓΙΝΟΥΜΕ ΔΑΝΙΑ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ ;

Γίνεται πολλή κουβέντα για το πρότυπο της Δανίας σχετικά με τα ενεργειακά θέματα. Γίνεται κουβέντα για την «πράσινη χώρα» με τους συνειδητοποιημένους κατοίκους που κατάφεραν να γίνουν πρότυπο προς μίμηση. Γίνεται κουβέντα πολλή και έντονη για τα ζητήματα της καταστροφής του πλανήτη, για κατασπατάληση των φυσικών πόρων, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Παράλληλα εχει δοθεί πολλή δημοσιότητα στο θέμα της ενέργειας, γράφονται άρθρα γράφονται, προβάλλονται ταινίες, οργανώνονται  ομιλίες.

Ακούστηκαν κάποιες κριτικές για επικοινωνιακά τεχνάσματα, για προεκλογικές εξαγγελίες που θα μείνουν στο συρτάρι αργότερα, για αύξηση της πελατείας των επαγγελματιών, για μια «καταναλωτική» γενικώς αντιμετώπιση του ζητήματος.

Πράγματι η πολλή ενασχόληση σε βάζει σε σκέψεις.

Αν ξεκινήσουμε από την αρχή και 
ας παραδεχτούμε οτι τα θέματα ενέργειας είναι πρώτιστα θέματα πολιτικής, διοίκησης και λήψης αποφάσεων σε ανώτερο κρατικό επίπεδο.

Είναι όμως και θέμα πληροφόρησης, ενημέρωσης, κατανόησης του αντικειμένου από την πλευρά των πολιτών και απόφασης για το 
ποια στάση θα κρατήσουν. Η εμπειρία διδάσκει ότι τόσο μεγάλα ζητήματα δεν εχουν άμεση ανταπόκριση, ευκολία σε αλλαγές και κυρίως σε αλλαγή νοοτροπίας. Ακόμη περισσότερο δε που στις μέρες μας οι κοινωνίες δρουν με κριτήρια καταναλωτικά και γιατι όχι, ωφελιμιστικά. Αποδειχτηκε ότι αφ’ενός τα κίνητρα αποδίδουν περισσότερο απ’οτιδήποτε άλλο και αφέτέρου η ενημέρωση, η βαθειά γνώση και η βιωματική εμπειρία για το τι συμβαίνει ακριβώς. Οι παράγοντες αυτοί βοηθούν στην μείωση της αδράνειας και στην προσέγγιση κάθε καινούργιας άποψης με μικρά, έστω  βήματα.

Το 1973, η κρίση του πετρελαίου, εβαλε τους διοικητικούς, οικονομικούς και επιστημονικούς αρμόδιους σε σκέψεις. Επρεπε να βρεθεί και να δοθεί μια λύση στο επείγον πρόβλημα της μείωσης του βασικού μέχρι τότε «καυσίμου».

Ο κόσμος άρχισε από την πίεση των περιστάσεων να ψάχνει άλλες λύσεις, ξεχασμένες σε συρτάρια από παλαιοτάτων χρόνων. Αρχισαν οι παρατηρήσεις και οι διαπιστώσεις ότι υπάρχουν 
κι άλλοι τρόποι αντιμετώπισης .

Οι παράγοντες της φύσης μπορούσαν να γίνουν σύμμαχοι.

Ας πάμε πάλι στη Δανία, που εδώ και χρόνια εχει γίνει θέμα συζήτησης, προτυπο για την διαχείρηση των φυσικών πόρων και πόλος έλξης επισκεπτών,

που θέλουν από κοντά  να δούν το θαύμα που συντελειται εκεί.

 Ενεργειακή πολιτική

Η Δανία πήρε τα πρώτα μέτρα, το 1973, όταν εβαλε το πρώτο στοίχημα, διαμόρφωσε μια νέα ενεργειακή πολιτική και σήμερα έφτασε να γίνει η περισσότερο αυτάρκης χώρα στον κόσμο στον τομέα της ενέργειας, καθώς εκτός από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου που βρίσκονται στα χωρικά της ύδατα, ανέπτυξε ένα τεράστιο δίκτυο ανεμογεννητριών, στην ξηρά και στην θάλασσα, που της εξασφαλίζουν το 20% της ηλεκτρικής ενέργειας που χρειάζεται. Μεταξύ των μέτρων είναι τα παρακάτω;

• Ο θερμοηλεκτρικός σταθμός Αβερντορ λίγο εξω από την Κοπενχάγη (CO2penhagen την αναγράφουν οι ίδιοι οι Δανοί), παράγει ηλεκτρισμό από λιθάνθρακα, φυσικό αέριο και βιομάζα.
• Εχει κατασκευασθεί ένα τεράστιο δίκτυο ποδηλατοδρόμων  μήκους 100 χλμ μόνο για την Κοπενχάγη, με αποτέλεσμα είναι στα 5,5 εκατομμύρια κατοικων της Δανίας να ανα-    λογούν 10,5 εκατομμύρια ποδήλατα.
• Εξη πόλεις της Δανίας εχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα κατάκτησης στοχων εξοικονόμισης ενέργειας, μείωσης ρύπων, χρήσης ΑΠΕ, αειφορίας και δημιουργίας προτύπων               για όλο τον πλανήτη. Το πρόγραμμα αυτό με το όνομα ecocities, εχει οργανωθεί            από την κρατική Danish Energy Agency και περιλαμβάνει μεταξύ των εξη πόλεων την Κοπενχάγη, με στοχο να γίνει η παγκόσμια περιβαλλοντική μητρόπολη και το Αρχους  
• Δόθηκε έμφαση στη χρήση της βιοτεχνολογίας για την δημιουργία «οικολογικών»     ενζύμων νέας γενιάς, που εξαφανίζουν τους λεκέδες σε χαμηλές θερμοκρασίες νερού.
• Μια σειρά φορολογικών επιβαρύνσεων για όσους επιβαρύνουν με διάφορους τρόπους    το περιβάλλον.

Με αυτές τις δράσεις, η Δανία κατάφερε σχετικά γρήγορα να απεξαρτηθεί από πετρελαιοπαραγωγές χώρες με πολιτική αστάθεια, να αποκτήσει ένα πλήρες σχέδιο ενεργειακής αυτονομίας, να καταφέρει σε δέκα χρόνια να γίνει η πρώτη χώρα παγκοσμίως σε αιολικά πάρκα και να διατηρήσει τη θέση της μέχρι σήμερα, Τέλος δε να αναγνωριστεί ως χώρα με επιστημονική εξειδίκευση στα νέα επαγγέλματα που σχετίζονται με αναλλακτικές και φιλικές προς το περιβάλλον μορφές ενέργειας και οι εταιρείες και οι επιστήμονες από τη Δανία να είναι περιζήτητοι στον τομέα της τεχνογνωσίας αφ’ενός, αφ’ετέρου δε η χώρα να φτάσει στην πρώτη θέση στον τομέα των εξαγωγών κατασκευαστικών επιτευγμάτων παραγωγής αιολικής ενέργειας. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω ήταν επίσης να αυξήσει τον τουρισμό της, προσελκύοντας επισκέπτες απ’όλο τον κόσμο, που θέλουν να  δουν από κοντά τα επιστημονικά της επιτεύγματα.

Το νησί Samso

Ενας άλλος στόχος που τέθηκε το 1993 ήταν το στοίχημα κατά πόσο είναι εφικτή η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών μιας τοπικής κοινότητας αποκλειστικά από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Μετά τη διενέργεια διαγωνισμού, το στοίχημα κερδήθηκε από το Samso, ένα νησάκι με πληθυσμό 4.300 κατοίκων και έκταση 10.000 εκτάρια. Δέκα χρόνια μετά, οι ανάγκες σε ηλεκτρισμό καλύπτονται κατά 100% από αιολικά πάρκα και οι ανάγκες για θέρμανση καλύπτονται κατά 75% από φωτοβολταικά, ηλιακή ενέργεια και καυση βιομάζας.

Οι μεταφορές γίνονται με ηλεκτρικά αυτοκίνητα η κινούμενα με βιοντήζελ η βιοαιθανόλη από τα απόβλητα από τις φάρμες που υπάρχουν στο νησί. Στη διεθνή βιβλιογραφία το Samso καταγράφεται σαν η πρώτη ενεργειακά αυτόνομη κοινότητα. Το περίσσευμα της ενέργειας που παράγεται από τις ανεμογενήτριες πωλείται στο ηπειρωτικό τμήμα της χώρας με το οποίο το νησί είναι συνδεδεμένο. Οι ανεμογεννητριες ανήκουν  σε συνεταιρισμό στον οποίο συμμετέχουν οι κάτοικοι και φορείς του νησιού. Τα εργοστάσια παραγωγής ενεργειας επίσης ανήκουν σε ιδιώτες η σε συνεταιρισμούς των ιδιων των κατοίκων. 

Η εμπειρία αυτή των δέκα χρόνων, αξιοποιείται και προβάλλεται από την «Eνεργειακή Ακαδημία του Samso» η οποία ιδρύθηκε το 2002 και εχει και στόχο να αξιοποιήσει την τεχνογνωσία, να συμβάλλει στην δημιουργία θέσεων εργασίας, καθως επίσης και να καταστήσει το νησί ένα τόπο επίσκεψης τόσο για Δανοιύς, όσο και για ξένους ερευνητές που εχουν σχέση με τις ΑΠΕ.

Παρά το γεγονός ότι ακούγονται όλα ρόδινα, εν τούτοις πρέπει να επισημάνουμε το γεγονός ότι 
και εδώ υπήρχε δυσπιστία και επιφυλακτικότητα από τους κατοίκους και έγιναν πολλές προσπάθειες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης .

Τελικά το όλο σχέδιο αναπτύχθηκε πάνω σε τρείς άξονες  :

1. το αιολικό δυναμικό που διαθέτει το νησί και μάλιστα με πλεόνασμα παραγόμενης ενέργειας
2. η διασύνδεση  του νησιού με το ηπειρωτικό τμήμα της Δανίας και η δυνατότητα διοχέτευσης του ενεργειακού πλεονάσματος.
3. η θετική, εν τέλει, διάθεση των κατοίκων και των άλλων φορέων, να αλλάξουν κάποιες παλαιές συνήθειες, με αντάλλαγμα το καθαρό περιβάλλον και τη συνέχιση της αειφόρου ανάπτυξης.

Ας ελπισουμε τον Δεκέμβριο2009 στη Συνδιάσκεψη της Κοπενχαγης για το κλίμα , οι ηγέτες να δείξουν στον κόσμο οτι πήραν το μήνυμα

Mαργαρίτα Κωνσταντινίδου

Δείτε το video