απο την ΣΗΜΕΡΙΝΗ
ΤΗΣ ΝΤΙΑΣ ΧΑΪΛΗ
Εβδομήντα χρόνια ιστορίας μετατρέπονται σε μπάζα
Άρχισε τη Δευτέρα και θα ολοκληρωθεί σε τρεις μήνες η κατεδάφιση του παλιού Γενικού Νοσοκομείου της Λευκωσίας
ΣΤΟΝ ΚΟΤΣΙΑΤΗ
Θα μεταφερθούν τελικά οι χιλιάδες τόνοι μπάζων
Το νοσοκομείο εγκαινιάστηκε από τον τότε Βρετανό Κυβερνήτη Ρίτσμοντ Πάλμερ, στις 14 Απριλίου 1939.
Το νοσοκομείο χτίστηκε σε σχέδια ενός από τους κορυφαίους εκπροσώπους της μοντέρνας κυπριακής αρχιτεκτονικής, του Πόλυ Μιχαηλίδη.
Με στοιχεία εμπνευσμένα από το έργο του μεγάλου Γάλλου αρχιτέκτονα Le Corbusier, τα οποία διακρίνονται στο σχεδιασμό των οριζόντιων παραθύρων, είχε κερδίσει μάλιστα μια θέση στα αφιερώματα της εποχής του γνωστού γαλλικού περιοδικού «Αρχιτεκτονική Σήμερα».
Το παλιό Γενικό Νοσοκομείο της Λευκωσίας, το πρώτο νοσοκομείο της Κύπρου, που η αρχιτεκτονική του αξία κρύβεται πίσω από τις άναρχες επεκτάσεις που έγιναν κατά καιρούς, όσο και αν κουράστηκε από το καθημερινό πήγαινε-έλα εργαζομένων, επισκεπτών και ασθενών, έγραψε τη δική του ξεχωριστή ιστορία.
Σημείο αναφοράς για όλους, φρόντισε και θεράπευσε αμέτρητους ανθρώπους.
Εδώ πρωτοείδαν το φως της ζωής και αμέτρητα παιδιά απ' όλη την Κύπρο. Πόνους και χαρές, λύπες και στενοχώριες κουβάλησαν οι χιλιάδες των χιλιάδων που νοσηλεύτηκαν στα παλιά του κρεβάτια.
Ευχάριστα αλλά και δυσάρεστα έζησαν όσοι πέρασαν από το παλιό Γενικό Νοσοκομείο και σαν εργαζόμενοι, μια ολόκληρη ζωή.
Ιστορικές στιγμές έζησε το νοσοκομείο τόσο την εποχή του μεγάλου αγώνα της ΕΟΚΑ όσο και την περίοδο της τουρκανταρσίας αλλά και του πραξικοπήματος και της εισβολής.
Στο ισόγειο του κτιρίου αυτού διεξήχθη μάχη ενάντια στους Βρετανούς. Εδώ δυο αγωνιστές, ο Ιωνάς Νικολάου και ο Κυριάκος Κολοκάσης, έδωσαν τη ζωή τους για να καταφέρει ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης να δραπετεύσει.
Στη «μάχη του νοσοκομείου» σκοτώθηκε από τα διασταυρούμενα πυρά και ο φαρμακοποιός του νοσοκομείου Κούλλης Κυριάκου.
Εδώ νοσηλεύτηκαν χιλιάδες τραυματίες των μαχών της Λευκωσίας το 1963-64, του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής το 1974.
Οι μπουλντόζες ξεκίνησαν
Η μοίρα του παλιού κτιρίου ήταν διαγεγραμμένη. Παρά τις αρχικές επιφυλάξεις και την καθυστέρηση που σημειώθηκε στην έναρξη των εργασιών, αφού δεν ήταν δυνατό να βρεθεί χώρος για απόρριψη των μπάζων, οι μπουλντόζες άρχισαν τη δουλειά τους από τη Δευτέρα και σε τρεις περίπου μήνες θα ολοκληρώσουν το γκρέμισμα του παλιού νοσοκομείου.
Τα μπάζα τελικά θα στοιβάζονται, σε μιαν άκρη μέχρι να ελευθερωθεί χώρος στον Κοτσιάτη, σε δύο περίπου μήνες, για να μεταφερθούν εκεί. Τα μπάζα από τα δευτερεύοντα κτίσματα που κατεδαφίστηκαν μεταφέρθηκαν ήδη στον Κοτσιάτη.
Σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις που έχουν δοθεί από τον εργολάβο του έργου, το κτίριο είναι απαλλαγμένο από κάθε επιπρόσθετο υλικό. Πριν αρχίσει η κατεδάφιση αφαιρέθηκαν τα πάντα. Ανακτήθηκαν όλα τα υγρά και τα αέρια που υπήρχαν στις συσκευές, αφαιρέθηκαν όλες οι λάμπες και οι φλορέντζες, όλες οι σιδηροκατασκευές, τα φύλλα αμιάντου από τις οροφές, τα γυαλιά, ακόμα και η ξυλεία.
Κατά τη διαδικασία της κατεδάφισης δεν θα δημιουργείται σκόνη, αφού το μπετόν θα κόβεται με ειδικό ψαλίδι, ενώ το κτίριο ραντίζεται κατά τη διάρκεια των εργασιών κατεδάφισης και δεν δημιουργούνται σύννεφα σκόνης.
Τα μπάζα που θα μεταφερθούν στον Κοτσιάτη θα είναι γύρω στις δύο χιλιάδες τόνους.
Το πιο πολύτιμο υλικό με το οποίο είναι κτισμένο το νοσοκομείο είναι οι πουρόπετρες.
Το αρχικό κτίριο κτίστηκε αποκλειστικά με πουρόπετρα του κατεχόμενου σήμερα Γερόλακκου, η οποία είναι περιζήτητη.
Επίσης, θα πουληθούν οι φλορέντζες και η ξυλεία του κτιρίου, οι πόρτες, τα παράθυρα και τα κεραμίδια.
Τα 5.700 τετραγωνικά μέτρα φύλλων αμιάντου, που αφαιρέθηκαν, συσκευάστηκαν κατάλληλα και μπήκαν σε εμπορευματοκιβώτια και μεταφέρθηκαν στο παλιό εργοτάξιο της ΞΕΚΤΕ, στο χώρο του οποίου βρίσκονται αποθηκευμένα και άλλα κοντέινερ με αμίαντο, που αφαιρέθηκαν από κτίρια σε όλη την Κύπρο.
Από εκεί θα μεταφερθούν πίσω στη γη, από τα σπλάχνα της οποίας βγήκαν την πρώτη φορά, στο μεταλλείο αμιάντου, όπου θα ταφούν σε κατάλληλα διαμορφωμένους και ασφαλισμένους από την επαφή με το περιβάλλον χώρους.
Χωρίς προβλήματα
Αναφορικά με τη λειτουργία των εξωτερικών ιατρείων στο χώρο του παλιού νοσοκομείου, ο εργολάβος του έργου Φίλιππος Καμέρης είπε πως λειτουργούν κανονικά και μέχρι σήμερα δεν υπήρξε κανένα παράπονο για τη λειτουργία του εργοταξίου.
Από την πλευρά της η Δήμαρχος Λευκωσίας Ελένη Μαύρου ανέφερε πως από την κατεδάφιση δεν προκλήθηκαν ιδιαίτερα προβλήματα, εκτός από υποδείξεις για διασπορά σκόνης που έγιναν σε μια - δύο περιπτώσεις.
Είπε, επίσης, ότι η κατεδάφιση παρακολουθείται στενά τόσο από τα Δημόσια Έργα και το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, όσο και από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου Λευκωσίας.
Ύστατη Προσπάθεια
Λευκωσιάτες, οι οποίοι ήταν ενάντιοι στην εξαφάνιση ενός ακόμη μνημείου, ανέλαβαν την πρωτοβουλία να συλλέξουν υπογραφές, για τη διατήρηση του κτιρίου ως ανεξίτηλου ιστορικού μνημείου και να σταματούσαν την κατεδάφισή του, την ύστατη έστω στιγμή. Μάλιστα, ένα πρώτο ψήφισμα, υπογεγραμμένο από 405 άτομα, επιδόθηκε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με το οποίο ζητούσαν έστω και την τελευταία στιγμή να αλλάξουν τα σχέδια και να μην γκρεμιστεί το κτίριο, αλλά δεν εισακούστηκαν.
Στο ψήφισμα ζητούσαν να διατηρηθεί το ιστορικό κτίριο του παλιού νοσοκομείου και των μικρότερων κτιρίων στον περίβολό του, όπως η Κλινική Στηθικών Νοσημάτων, το πρώτο νοσοκομείο που έκτισαν οι Βρετανοί όταν ήρθαν στην Κύπρο και το πετρόκτιστο κτίριο στα αριστερά των Εξωτερικών Ιατρείων, γνωστό και ως «Ανεμόσπιτο», το οποίο υπήρξε το σπίτι της διευθύντριας Νοσηλευτικών Υπηρεσιών.
Στο ψήφισμα ζητούσαν, επίσης, να αξιοποιηθεί ο χώρος και τα κτίσματα αυτά, όπως αντίστοιχα αξιοποιήθηκε η Παιδαγωγική Ακαδημία από το Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Εναλλακτικά, πρότειναν τα κτίρια του Νοσοκομείου να μετατραπούν σε Αναρρωτήριο, σε Ιατρική Σχολή ή και σε ξενοδοχείο, όπως έγινε με παρόμοια ιδρύματα στην Ευρώπη.
more
ΣΤΟΝ ΚΟΤΣΙΑΤΗ
Θα μεταφερθούν τελικά οι χιλιάδες τόνοι μπάζων
Το νοσοκομείο εγκαινιάστηκε από τον τότε Βρετανό Κυβερνήτη Ρίτσμοντ Πάλμερ, στις 14 Απριλίου 1939.
Το νοσοκομείο χτίστηκε σε σχέδια ενός από τους κορυφαίους εκπροσώπους της μοντέρνας κυπριακής αρχιτεκτονικής, του Πόλυ Μιχαηλίδη.
Με στοιχεία εμπνευσμένα από το έργο του μεγάλου Γάλλου αρχιτέκτονα Le Corbusier, τα οποία διακρίνονται στο σχεδιασμό των οριζόντιων παραθύρων, είχε κερδίσει μάλιστα μια θέση στα αφιερώματα της εποχής του γνωστού γαλλικού περιοδικού «Αρχιτεκτονική Σήμερα».
Το παλιό Γενικό Νοσοκομείο της Λευκωσίας, το πρώτο νοσοκομείο της Κύπρου, που η αρχιτεκτονική του αξία κρύβεται πίσω από τις άναρχες επεκτάσεις που έγιναν κατά καιρούς, όσο και αν κουράστηκε από το καθημερινό πήγαινε-έλα εργαζομένων, επισκεπτών και ασθενών, έγραψε τη δική του ξεχωριστή ιστορία.
Σημείο αναφοράς για όλους, φρόντισε και θεράπευσε αμέτρητους ανθρώπους.
Εδώ πρωτοείδαν το φως της ζωής και αμέτρητα παιδιά απ' όλη την Κύπρο. Πόνους και χαρές, λύπες και στενοχώριες κουβάλησαν οι χιλιάδες των χιλιάδων που νοσηλεύτηκαν στα παλιά του κρεβάτια.
Ευχάριστα αλλά και δυσάρεστα έζησαν όσοι πέρασαν από το παλιό Γενικό Νοσοκομείο και σαν εργαζόμενοι, μια ολόκληρη ζωή.
Ιστορικές στιγμές έζησε το νοσοκομείο τόσο την εποχή του μεγάλου αγώνα της ΕΟΚΑ όσο και την περίοδο της τουρκανταρσίας αλλά και του πραξικοπήματος και της εισβολής.
Στο ισόγειο του κτιρίου αυτού διεξήχθη μάχη ενάντια στους Βρετανούς. Εδώ δυο αγωνιστές, ο Ιωνάς Νικολάου και ο Κυριάκος Κολοκάσης, έδωσαν τη ζωή τους για να καταφέρει ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης να δραπετεύσει.
Στη «μάχη του νοσοκομείου» σκοτώθηκε από τα διασταυρούμενα πυρά και ο φαρμακοποιός του νοσοκομείου Κούλλης Κυριάκου.
Εδώ νοσηλεύτηκαν χιλιάδες τραυματίες των μαχών της Λευκωσίας το 1963-64, του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής το 1974.
Οι μπουλντόζες ξεκίνησαν
Η μοίρα του παλιού κτιρίου ήταν διαγεγραμμένη. Παρά τις αρχικές επιφυλάξεις και την καθυστέρηση που σημειώθηκε στην έναρξη των εργασιών, αφού δεν ήταν δυνατό να βρεθεί χώρος για απόρριψη των μπάζων, οι μπουλντόζες άρχισαν τη δουλειά τους από τη Δευτέρα και σε τρεις περίπου μήνες θα ολοκληρώσουν το γκρέμισμα του παλιού νοσοκομείου.
Τα μπάζα τελικά θα στοιβάζονται, σε μιαν άκρη μέχρι να ελευθερωθεί χώρος στον Κοτσιάτη, σε δύο περίπου μήνες, για να μεταφερθούν εκεί. Τα μπάζα από τα δευτερεύοντα κτίσματα που κατεδαφίστηκαν μεταφέρθηκαν ήδη στον Κοτσιάτη.
Σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις που έχουν δοθεί από τον εργολάβο του έργου, το κτίριο είναι απαλλαγμένο από κάθε επιπρόσθετο υλικό. Πριν αρχίσει η κατεδάφιση αφαιρέθηκαν τα πάντα. Ανακτήθηκαν όλα τα υγρά και τα αέρια που υπήρχαν στις συσκευές, αφαιρέθηκαν όλες οι λάμπες και οι φλορέντζες, όλες οι σιδηροκατασκευές, τα φύλλα αμιάντου από τις οροφές, τα γυαλιά, ακόμα και η ξυλεία.
Κατά τη διαδικασία της κατεδάφισης δεν θα δημιουργείται σκόνη, αφού το μπετόν θα κόβεται με ειδικό ψαλίδι, ενώ το κτίριο ραντίζεται κατά τη διάρκεια των εργασιών κατεδάφισης και δεν δημιουργούνται σύννεφα σκόνης.
Τα μπάζα που θα μεταφερθούν στον Κοτσιάτη θα είναι γύρω στις δύο χιλιάδες τόνους.
Το πιο πολύτιμο υλικό με το οποίο είναι κτισμένο το νοσοκομείο είναι οι πουρόπετρες.
Το αρχικό κτίριο κτίστηκε αποκλειστικά με πουρόπετρα του κατεχόμενου σήμερα Γερόλακκου, η οποία είναι περιζήτητη.
Επίσης, θα πουληθούν οι φλορέντζες και η ξυλεία του κτιρίου, οι πόρτες, τα παράθυρα και τα κεραμίδια.
Τα 5.700 τετραγωνικά μέτρα φύλλων αμιάντου, που αφαιρέθηκαν, συσκευάστηκαν κατάλληλα και μπήκαν σε εμπορευματοκιβώτια και μεταφέρθηκαν στο παλιό εργοτάξιο της ΞΕΚΤΕ, στο χώρο του οποίου βρίσκονται αποθηκευμένα και άλλα κοντέινερ με αμίαντο, που αφαιρέθηκαν από κτίρια σε όλη την Κύπρο.
Από εκεί θα μεταφερθούν πίσω στη γη, από τα σπλάχνα της οποίας βγήκαν την πρώτη φορά, στο μεταλλείο αμιάντου, όπου θα ταφούν σε κατάλληλα διαμορφωμένους και ασφαλισμένους από την επαφή με το περιβάλλον χώρους.
Χωρίς προβλήματα
Αναφορικά με τη λειτουργία των εξωτερικών ιατρείων στο χώρο του παλιού νοσοκομείου, ο εργολάβος του έργου Φίλιππος Καμέρης είπε πως λειτουργούν κανονικά και μέχρι σήμερα δεν υπήρξε κανένα παράπονο για τη λειτουργία του εργοταξίου.
Από την πλευρά της η Δήμαρχος Λευκωσίας Ελένη Μαύρου ανέφερε πως από την κατεδάφιση δεν προκλήθηκαν ιδιαίτερα προβλήματα, εκτός από υποδείξεις για διασπορά σκόνης που έγιναν σε μια - δύο περιπτώσεις.
Είπε, επίσης, ότι η κατεδάφιση παρακολουθείται στενά τόσο από τα Δημόσια Έργα και το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, όσο και από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου Λευκωσίας.
Ύστατη Προσπάθεια
Λευκωσιάτες, οι οποίοι ήταν ενάντιοι στην εξαφάνιση ενός ακόμη μνημείου, ανέλαβαν την πρωτοβουλία να συλλέξουν υπογραφές, για τη διατήρηση του κτιρίου ως ανεξίτηλου ιστορικού μνημείου και να σταματούσαν την κατεδάφισή του, την ύστατη έστω στιγμή. Μάλιστα, ένα πρώτο ψήφισμα, υπογεγραμμένο από 405 άτομα, επιδόθηκε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με το οποίο ζητούσαν έστω και την τελευταία στιγμή να αλλάξουν τα σχέδια και να μην γκρεμιστεί το κτίριο, αλλά δεν εισακούστηκαν.
Στο ψήφισμα ζητούσαν να διατηρηθεί το ιστορικό κτίριο του παλιού νοσοκομείου και των μικρότερων κτιρίων στον περίβολό του, όπως η Κλινική Στηθικών Νοσημάτων, το πρώτο νοσοκομείο που έκτισαν οι Βρετανοί όταν ήρθαν στην Κύπρο και το πετρόκτιστο κτίριο στα αριστερά των Εξωτερικών Ιατρείων, γνωστό και ως «Ανεμόσπιτο», το οποίο υπήρξε το σπίτι της διευθύντριας Νοσηλευτικών Υπηρεσιών.
Στο ψήφισμα ζητούσαν, επίσης, να αξιοποιηθεί ο χώρος και τα κτίσματα αυτά, όπως αντίστοιχα αξιοποιήθηκε η Παιδαγωγική Ακαδημία από το Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Εναλλακτικά, πρότειναν τα κτίρια του Νοσοκομείου να μετατραπούν σε Αναρρωτήριο, σε Ιατρική Σχολή ή και σε ξενοδοχείο, όπως έγινε με παρόμοια ιδρύματα στην Ευρώπη.
more
Το εξώφυλλο του συλλεκτικού βιβλίου «Η μάχη για τη σωτηρία των Προσφυγικών» με 21 άρθρα του «Σημειωματαρίου», από το 2003 ώς και το 2008, έγινε με άδεια της «Καθημερινής» έκδοση από την Ενωση Σμυρναίων, που το διαθέτει δωρεάν για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης (φωτογραφία Γιάννη Μπαρδόπουλου, εκδοτική παραγωγή «Επτάλοφος ΑΒΕΕ»). Tης Eλενης Mπιστικα
To Goethe Institut Αθηνών από τις 17 Φεβρουαρίου παρουσιάζει 54 φωτογραφίες του Hans Engels με κείμενα του Axel Tilch σε μια εναία έκθεση γαι την αρχιτεκτονική του Bauhaus.
