Κυριάκος Κρόκος

ενα αφιέρωμα, το λιγότερο που μπορώ για έναν τόσο ικανό δημιουργό
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚΡΟΚΟΣ, αρχιτέκτων και ζωγράφος. Από τον Γιάννη Τριτσιμπίδα. from Yannis Tritsibidas on Vimeo.

https://drive.google.com/file/d/0B8VbQBKMzDDuUnh5Y25zN0JaQ3M/edit?usp=sharing

Ανεμογεννήτριες στο Τεχνολογικό πάρκο Λαυρίου.

«Όχι άλλο άσπρο» στην αρχιτεκτονική των Κυκλάδων είπε το ΚΑΣ

απο in.gr

Επιστροφή στην πολυχρωμία

Ο συνδυασμός του λευκού και του μπλε επιβλήθηκε από τον Ιωάννη Μεταξά  

Μια τολμηρή απόφαση πήρε πρόσφατα το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, συζητώντας για την ανέγερση συγκροτήματος κατοικιών στον κηρυγμένο παραδοσιακό οικισμό του Ακρωτηρίου Θήρας.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα των Νέων, τα μέλη του Αρχαιολογικού Συμβουλίου είπαν «όχι άλλο» κυκλαδίτικο άσπρο, ανατρέποντας μια παράδοση δεκαετιών...

Όπως, άλλωστε, δηλώνει ο αρχιτέκτονας Γιώργος Τζιρτζιλάκης, το λευκό του ασβέστη, ποιητικό εφεύρημα της εποχής του Λε Κορμπιζιέ, το οποίο κατάργησε την αρχική πολυχρωμία των Κυκλάδων, «είναι μια μυθολογία, η οποία δημιούργησε ένα στερεότυπο κι έχει καθορίσει το τουριστικό βλέμμα στη χώρα μας. Εμφανίστηκε στον Μεσοπόλεμο μαζί με το φαινόμενο του μαζικού τουρισμού κι έχει καθορίσει ολόκληρη τη Μεσόγειο».

Ο χρωματικός συνδυασμός του λευκού και του μπλε που συναντάμε στις Κυκλάδες, επιβλήθηκε επί Μεταξά, προκειμένου να υπάρχει τάξη και ομοιομορφία. Η απόφαση αυτή, όμως, είχε ως αποτέλεσμα να εξαφανιστούν τα παραδοσιακά χρώματα του κίτρινου της ώχρας, του κόκκινου της γης και του λουλακί (μπλε της Αιγύπτου).

Το λευκό του Αιγαίου δημιουργεί μια ατμόσφαιρα μεταφυσική λόγω της υπερβολικής του φωτεινότητας, που το κάνει να φαίνεται «εκστατικό», υποστηρίζει ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι «η αισθητική δεν λύνεται με διατάγματα. Δεν μπορεί το ΚΑΣ να επιβάλλει ομοιομορφίες λέγοντας όλα λευκά ή όλα πολύχρωμα. Το σύγχρονο τοπίο είναι θέμα πολυπλοκότητας, είναι διακύβευμα του φαντασιακού κι όχι της πραγματικής ιστορίας».

Από την πλευρά της η βραβευμένη αρχιτέκτονας Κατερίνα Τσιγαρίδα συμφωνεί με την απόφαση του ΚΑΣ και, παράλληλα, προτείνει ως υλικό που αρμόζει καλύτερα στο βραχώδες ελληνικό τοπίο, την πέτρα.

«Η πέτρα δεν προκαλεί τομή και αλλαγή στο περιβάλλον, εμπεριέχει μια αλήθεια. Ακόμη και μια κακής ποιότητας πέτρα δεν αποτελεί καμουφλάζ και προσποίηση, γιατί δεν μπορεί να σταθεί στον αέρα. Όσο κακοφτιαγμένη κι αν είναι, θα είναι καλύτερη κι απ το πιο καλοφτιαγμένο μπετόν. Πάντως, για τα νησιά του Αιγαίου δεν θα έπρεπε να συζητάμε καμιά άλλη παρέμβαση».

«Θα πρέπει να αποφασίσουμε χωρίς προκαταλήψεις αν η επί 60 χρόνια επικράτηση του λευκού αποτελεί πλέον παράδοση την οποία οφείλουμε να σεβαστούμε ή πρέπει να επανέλθει η πολυχρωμία που επί αιώνες κυριαρχούσε» επισημαίνει στα Νέα ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣOΚ και πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και ΜΜΕ του Ευρωκοινοβουλίου, Νίκος Σηφουνάκης.

Ο ίδιος επισημαίνει πως «στη δεύτερη περίπτωση θα πρέπει να λάβουμε υπ όψιν μας ότι σήμερα δεν παράγονται τα αγνά φυτικά χρώματα του παρελθόντος, αλλά πλαστικοποιημένα, που δημιουργούν άλλη αίσθηση από αυτήν που επιδιώκεται».

«Δεν είναι εύκολο να γυρίσουμε στην πολυχρωμία και εν πάση περιπτώσει αυτά δεν γίνονται με κεντρικές αποφάσεις. Επιστροφή στο χρώμα μόνο στην περίπτωση που θα είχαμε τεχνικές χρωματισμού που χρησιμοποιούνταν παραδοσιακά στα νησιά και όχι χημικά χρώματα που παράγουν κρούστες» προειδοποιεί ο αναπληρωτής καθηγητής Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ Παναγιώτης Τουρνικιώτης.

Αποκαλύφθηκε ξαφνικά το το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο ΦΙΞ

απο το INSIDER

Όλοι θυμούνται το παλιό θρυλικό εργοστάσιο Φιξ, αλλά σήμερα ξαφνικά το κτίριο αποκαλύφθηκε και μεταμορφώθηκε σε Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης! Από την φωτογραφία φαίνεται ότι έφυγαν οι αντιαισθητικοί μουσαμάδες που το κάλυπταν και το έργο στην εξωτερική του πρόσοψη αποκαλύφθηκε λιτό και εντυπωσιακό.

Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) αναμένεται να είναι οριστικά έτοιμο τον Οτώβριο και θα εγκαινιαστεί τον Μάρτιο του 2014.

Το κτήριο θα έχει δύο εισόδους, μία από τη λεωφόρο Συγγρού και μία από την Καλλιρόης, ενώ στον τελευταίο όροφο θα βρίσκεται το εστιατόριο, με πανοραμική θέα της Αθήνας.  Στο δώμα, έναν χώρο 1000 τ.μ., θα φιλοξενείται η υπαίθρια γλυπτοθήκη με τις νέες παραγωγές του ΕΜΣΤ, από μεγάλα ονόματα καλλιτεχνών, καθώς και υπαίθριες προβολές .

Η έκθεση των μόνιμων συλλογών του Μουσείου, θα αριθμούν περισσότερα από 1000 έργα  (διαρκώς αυξάνονται με δωρεές).

Μόνιμα στον τελευταίο όροφο, αυτόν του εστιατορίου, θα εκτίθεται η ξύλινη εγκατάσταση «Καράβι της ζωής μου», του Ίλια Καμπακόφ, ενώ στις εντυπωσιακές ψηλοτάβανες, μεγάλες αίθουσες του 2ου ορόφου, η εγκατάσταση του Γιάννη Κουνέλλη με τους μεταλλικούς σταυρούς θα έρχεται σε αντίθεση με την βιντεοεγκατάσταση «99 ονόματα» - όσα τα ονόματα του θεού, σύμφωνα με το Κοράνι, έργο σουφισμού, του Κουτλούκ Αταμάν. 

Στον ίδιο όροφο, ο επισκέπτης, ανάμεσα στα αποκτήματα του ΕΜΣΤ, θα συναντά και την εγκατάσταση της Έμιλυ Ζασίρ, «Εις Μνήμην των 418 Παλαιστινιακών χωριών τα οποία καταστράφηκαν, ερημώθηκαν και κατακτήθηκαν από το Ισραήλ το 1948-2001» .

Στο ισόγειο έκτασης 600 τ.μ, εκτός από τα εκδοτήρια, το πωλητήριο και το καφέ του Μουσείου, ξεκινά ο χώρος των περιοδικών εκθέσεων, ο οποίος θα έχει την δυνατότητα να μεταμορφώνεται και σε αμφιθέατρο χωρητικότητας 280 ατόμων.

Με κυλιόμενες σκάλες, το κοινό θα επισκέπτεται το μεγάλο υπόγειο του κτιρίου, όπου θα συνεχίζονται οι περιοδικές εκθέσεις. Μεταξύ ισογείου και 1ου ορόφου, μεσολαβεί ο ημιώροφος, με γραφεία διοίκησης, ένα μικρό αμφιθέατρο 90 ατόμων, και στον πρώτο όροφο η βιβλιοθήκη του Μουσείου, το αναγνωστήριο, τα εργαστήρια συντήρησης, καθώς και εργαστήριο παραγωγής ψηφιακών έργων που αναθέτει το Μουσείο στους καλλιτέχνες.

                             Αυτή την εικόνα έβλεπαν οι Αθηναίοι πολλά χρόνια...

Η περιπετειώδης μεταμόρφωση του Φιξ, σε κτήριο που θα στεγάζει το ΕΜΣΤ, χρονολογείται από συστάσεως του Μουσείου, το 2000. Το έργο βρέθηκε πολλές φορές στον αέρα, οι διαδικασίες ανάπλασης υπήρξαν πολύπλοκες, το χρονοδιάγραμμα αποπεράτωσης άλλαξε ουκ ολίγες φορές και τώρα, έπειτα από 13 χρόνια, η πολύπαθη ιστορία του βαίνει οριστικά προς αίσιο τέλος.

Διευθύντρια του ΕΜΣΤ, είναι η Άννα Καφέτση, και επικεφαλής αρχιτέκτονας ο Βαγγέλης Στυλιανίδης.

Philip Morris: Πανευρωπαϊκό κέντρο καπνού το Αγρίνιο

απο ΤΟ ΒΗΜΑ

 

Με τον Πρωθυπουργό κ. Αντ. Σαμαρά συναντήθηκε την Πέμπτη ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Παπαστράτος κ. Νικ. Θεοφιλόπουλος για να του ανακοινώσει τα σχέδια της μητρικής Philip Morris για την αξιοποίηση των εγκαταστάσεων της Παπαστράτος στο Αγρίνιο.
Ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για μεγάλη, ουσιαστική και συμβολική επένδυση που βοηθάει και στην εμπέδωση της ψυχολογίας ότι τα πάντα αλλάζουν στην Ελλάδα.

Παράλληλα, υπενθύμισε ότι προ εξαμήνου η κυβέρνηση υπέγραψε συμφωνία με την πολυεθνική εταιρεία, σύμφωνα με την οποία η Philip Morris αυξάνει τις προμήθειές της, σε σχέση με την προηγούμενη τριετία, κατά 20%.

«Αυτή η επέκταση των δραστηριοτήτων, μαζί με αυτή την καινούργια επένδυση της Philip Morris αντιλαμβάνεστε ότι αποτελεί μια ισχυρότατη ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία, την οποία θεωρούμε, όπως καταλαβαίνετε, πολυσήμαντη» τόνισε ο κ. Σαμαράς.

Σημείωσε, επίσης, ότι αυτή η επένδυση σημαίνει νέες θέσεις εργασίας, σημαίνει διεθνείς μεταφορές προϊόντων εντός Ελλάδος και υποστήριξη των εξαγωγών ενός πολύ ισχυρού κλάδου με μεγάλη ζήτηση σε όλο τον κόσμο.

«Η Ελλάδα δεν σταματάει εδώ. Εμείς θα θελήσουμε να εκμεταλλευτούμε όλα τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα για να κάνουμε την πατρίδα μας έναν υγιή επενδυτικό προορισμό, με στέρεες νέες θέσεις εργασίας, ιδιαίτερα για τα νέα παιδιά που είναι ο μεγάλος μας μόχθος και ο πόνος μας, πάντα προς αυτή την κατεύθυνση» υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.

Από την πλευρά του, ο αρμόδιος υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Αθ. Τσαυτάρης είπε ότι η συμφωνία που έγινε πριν έξι μήνες έχει ήδη σημαντικά αποτελέσματα στην καλλιέργεια, ενώ επ' αυτού ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι «αυξάνεται η δραστηριότητα και αυτό είναι το σημαντικό για την οικονομία».

Επίσης ο εκπρόσωπος της καπνοβιομηχανίας, Ν. Θεοφιλόπουλος είπε ότι για την Philip Morris η Ελλάδα είναι μια χώρα στρατηγικής σημασίας για τα καπνά ανατολικού τύπου και πιστεύει πως, με τις επενδύσεις της εταιρείας που έχουν ξεπεράσει τα 600 εκατ. ευρώ την τελευταία δεκαετία, «θα βοηθήσουμε και εμείς για την έξοδο της χώρας από την κρίση».

Μετά την απόφαση της πολυεθνικής να απορροφά το 50% της ελληνικής παραγωγής καπνών την επόμενη τριετία, η εταιρεία αποφάσισε να δημιουργήσει στο Αγρίνιο την κεντρική της αποθήκη καπνού για όλη την Ευρώπη.

Αυτό σημαίνει ότι από την Αιτωλοακαρνανία θα τροφοδοτούνται οι δραστηριότητες της εταιρείας στην Ευρώπη με 15.000 τόνους καπνού κάθε χρόνο.

Στο Αγρίνιο θα δημιουργηθεί η κεντρική καπναποθήκη της εταιρείας στην Ευρώπη στην οποία θα αποθηκεύονται τα καπνά και θα διανέμονται σε όλη την Ευρώπη με κοντέινερς, είτε μέσω του λιμανιού του Πειραιά είτε οδικώς μέσω Ιταλίας. Υπολογίζεται ότι θα διακινούνται ετησίως περί τα 2.500 κοντέινερς.

Πρόκειται για μια σημαντική απόφαση που θα καταστήσει το Αγρίνιο βασικό κέντρο logistics για τη μεγάλη διεθνή καπνοβιομηχανία, αναγεννώντας τις παλιές καπναποθήκες της Παπαστράτος και προσφέροντας θέσεις εργασίας στην περιοχή αλλά και ευρύτερα στον κλάδο των μεταφορών και logistics.



Οι καπναποθήκες και η ιστορία τους στο Αγρίνιο

Η Ιστορία της πόλης του Αγρινίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον καπνό. Τα κτίρια των καπναποθηκών είναι χώροι που έχουν σαφώς ιστορική, αρχιτεκτονική και πολιτιστική αξία για την πόλη. Αποτελούν δε, σημεία αναφοράς στον πολεοδομικό της χάρτη.

Στις αρχές του εικοστού αιώνα η παραγωγή και η καπνεμπορία βρίσκονται στο απόγειό τους στην πόλη του Αγρινίου. Η εκλεκτή ποιότητα των αγρινιώτικων καπνών, η τεχνογνωσία των καπνεργατών του Αγρινίου, αλλά και το άριστο μάρκετινγκ των αδελφών Παπαστράτου, αδελφών Παναγοπούλου, αδελφών Ηλίου, αδελφών Παπαπέτρου καθιστούν περιζήτητα τα Αγρινιώτικα καπνά στις αγορές του εξωτερικού. Επιπρόσθετα οι Αφοί Σακελλαριάδη, Αφοί Κόκκαλη, ο Θεμ. Καπέρδας, ο Αβαρίκος και ο Καμποσιώρας,  ο Βασ. Παπαβασιλείου και ο Χαρ. Φαρμάκης, έκαναν το Αγρίνιο ένα από τα πιο ξακουστά κέντρα καπνοπαραγωγής και καπνεργασίας της χώρας.

Η μορφή των χώρων καπνεργασίας του Αγρινίου ακολουθούσε απολύτως τη λειτουργία τους. Καθώς χρειάζονταν φως στην επεξεργασία και σκιά στην αποθήκευση, αρχιτεκτονικά οι αποθήκες εξασφάλιζαν φως ψηλά και σκιά χαμηλά.

Ως συνέπεια, στον πρώτο όροφο στιβάζονταν τα ανεπεξέργαστα καπνά πάνω σε ξύλινα τελάρα, γνωστά ως κρεβαταριές, ώστε τα καπνόφυλλα να αερίζονται και να προστατεύονται από το σάπισμα. Περιμετρικά υπήρχαν ανοίγματα που εξασφάλιζαν τον αερισμό του χώρου, ήταν όμως μικρά, για να περιορίζουν το φωτισμό. Στο δεύτερο όροφο γινόταν η επεξεργασία. Συμμετρικά με τον πρώτο όροφο φτιάχνονταν παράθυρα περιμετρικά, με μεγαλύτερο όμως άνοιγμα, για να εξασφαλίζουν περισσότερο φως.

Το εσωτερικό των καπνομάγαζων ήταν ενιαίο και οι στέγες ξύλινες τετράριχτες και καλύπτονταν από βυζαντινά κεραμίδια.

Ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό όλων των κτιρίων αυτών είναι ότι διέθεταν μόνο μια πόρτα κι αυτή με σχετικά μικρό άνοιγμα, αν σκεφτεί κανείς ότι επρόκειτο για δημόσια κτίρια βιομηχανικού χαρακτήρα.

Καταγεγραμμένες αποθήκες στην πόλη του Αγρινίου είναι: Παπαστράτου (πλατεία Παναγοπούλου), Παπαπέτρου (οδός Κ.Παλαμά), Ηλιού (οδός Μεσολογγίου), Παναγοπούλου, Αβαρίκου (Π.Σούλου & Παναγοπούλου), Χασουράκη, ΕΟΚ (οδός Μακρή), Παπαβασιλείου, Μπισδούνη (Μανδηλαρά & Παναγοπούλου).

Στο Μπέρμιγχαμ η μεγαλύτερη δημόσια βιβλιοθήκη στην Ευρώπη

απο την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Σαντρα Βουλγαρη

ΕΓΚΑΙΝΙΑ. Ενα σημαντικό γεγονός στον βιβλιοφιλικό κόσμο διεθνώς είναι το άνοιγμα της μεγαλύτερης δημόσιας βιβλιοθήκης στην Ευρώπη την Τρίτη που μας έρχεται (3/9) στην πόλη του Μπέρμιγχαμ στην Αγγλία. Φυσικά θα γίνει γιορτή και θα ακολουθήσουν έως το τέλος του 2013 πλήθος εορταστικών εκδηλώσεων με δραστηριότητες για μικρούς και μεγάλους. Δεν είναι τυχαίο που ένας τέτοιος χώρος ανοίγει σε μια χώρα γνωστή για την κοινωνική της συναίσθηση. Φανταστείτε λοιπόν ένα «παλάτι των ανθρώπων», όπως έχει περιγράψει το έργο η Francine Houben, μα από την αρχιτεκτονική κατασκευή του, εύκολα προσβάσιμο, ανοιχτό σε όλους ανεξαρτήτως ηλικίας, υπόβαθρου ή καταστάσεων και πολύ φιλικό στις οικογένειες. Μια βιβλιοθήκη που αναμένεται να προσελκύσει επισκέπτες από ολόκληρη τη Βρετανία και άλλες χώρες, καθώς και εκατομμύρια ηλεκτρονικές επισκέψεις. Το σύνολο των εγκαταστάσεών της προσεγγίζει τα 35.000 τ.μ., απλωμένο σε δέκα επίπεδα διαφορετικών μεγεθών και χρήσεων. Το κτίριο περιλαμβάνει έναν ευρύ χώρο υποδοχής, υπόγειους χώρους με εσωτερικά μπαλκόνια, τέσσερα επίπεδα δημόσιας χρήσης, δύο εξωτερικούς κήπους, ένα «χρυσό κουτί» για την αποθήκευση αρχείων σε δύο επίπεδα, γραφεία και στην κορυφή του κτιρίου μια ροτόντα που θα φιλοξενεί ένα δωμάτιο αφιερωμένο στον Σαίξπηρ (Shakespeare Memorial room). Η βιβλιοθήκη θα είναι ανοιχτή καθημερινά από τις οκτώ το πρωί έως τις οκτώ το βράδυ, ενώ τα Σαββατοκύριακα θα κλείνει λίγο νωρίτερα. Η νέα βιβλιοθήκη του Μπέρμινγχαμ, η οποία αντικαθιστά τη μέχρι τώρα Κεντρική Βιβλιοθήκη της πόλης (Central Library), σχεδιάστηκε από ομάδα Ολλανδών αρχιτεκτόνων της Mecanoo με στόχο τη δημιουργία ενός κτιρίου που θα κινητοποιεί τη φαντασία και θα μπορεί να προβάλει τις εντυπωσιακές συλλογές της βιβλιοθήκης και τα πλούσια πολιτιστικά προγράμματα που θα ζωντανέψουν με νέες τεχνολογίες.

http://www.birmingham.gov.uk/libraryofbirmingham

Το «Εμπορικόν» και οι κύκλοι της Ιστορίας

απ'ο την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Το παλαιό ξενοδοχείο ετοιμάζεται για μια νέα εποχή, ενώ η οδός Αιόλου αλλάζει όψηΤου Δημητρη Ρηγοπουλου Το παλαιό ξενοδοχείο της οδού Αιόλου 27 δεν συγκαταλέγεται στα «αριστουργήματα» της αθηναϊκής αρχιτεκτονικής. Στα «νιάτα» του υπήρξε ένα από τα πολλά καλά κτίρια που χτίζονταν στους ασχημάτιστους ακόμα δρόμους της άγουρης πρωτεύουσας. Αλήθεια, πόσοι θα το θυμόμασταν σήμερα αν η μοίρα είχε σταθεί πιο σκληρή μαζί του, όπως συνέβη με πάμπολλα αριστουργήματα της προπολεμικής παραγωγής που χάθηκαν οριστικά στα χρόνια της ανοικοδόμησης; Η σημασία του ξενοδοχείου «Εμπορικόν» δεν είναι αποκλειστικά αρχιτεκτονική. Αν είχε κατεδαφιστεί, θα χάναμε ένα εξαιρετικό τεκμήριο της οικονομικής άνθησης που γνώρισε η οδός Αιόλου τον 19ο αιώνα. Ο δρόμος χαράχθηκε το 1835 και ήδη το 1850 είναι ένας σημαντικός εμπορικός άξονας, γεμάτος από καταστήματα, καφενεία, ξενοδοχεία και δημόσιες υπηρεσίες. Μια συναρπαστική εικόνα του δρόμου μάς δίνει η Ρόζα φον Γκέρολντ, εύπορη και κοσμική κυρία της Βιέννης του 19ου αιώνα η οποία επισκέφθηκε την Αθήνα το 1883: «Εδώ η κίνηση είναι ακόμη ζωηρότερη, πραγματική φουσκοθαλασσιά, κάθονται και στέκονται όρθιοι μπροστά από τα καφενεδάκια τόσοι πολλοί παρδαλά ντυμένοι άνδρες και μιλούν και καπνίζουν, που νομίζει κανείς πως πρόκειται για εθνοσυνέλευση. Και όμως, είναι μόνο η ώρα της ανάπαυσης, μετά το κλείσιμο των μαγαζιών, και της ακατάσχετης φλυαρίας (...). Παντού και πάλι τα καταστήματα με τα ζαχαρωτά, τα καροτσάκια με τα βουνά των πορτοκαλιών (...). Μετά τη θορυβώδη οδό Αιόλου, είδαμε ήσυχους στενούς δρόμους όπου υπάρχουν ακόμη πολλά σπίτια από την εποχή της τουρκοκρατίας, δηλαδή στρογγυλοί ή τετράγωνοι τοίχοι χωρίς παράθυρα, σκεπασμένοι με τρούλους. Εχει κανείς την εντύπωση πως βρίσκεται στην Ιερουσαλήμ». Σε αυτό το κοινωνικό και οικονομικό κλίμα ανεγείρεται και το ξενοδοχείο «Εμπορικόν» στο γύρισμα του περασμένου αιώνα. Εδώ, εξάλλου, στην οδό Αιόλου, ανοίγει το 1832 το πρώτο ξενοδοχείο ύπνου και φαγητού της ρημαγμένης πόλης, το «Ξενοδοχείον της Ευρώπης», που διηύθυνε ένα ζευγάρι Ιταλών, οι Καζάλι, και αργότερα μετονομάστηκε σε «Hotel Royal». Αν υπήρχε το tripadvisor τη δεκαετία του 1830, ο περιηγητής Edmont About θα σημείωνε: «Οι παραγγελιοδόχοι, οι μικροϋπάλληλοι και όλοι εκείνοι που θέλουν να ζήσουν με οικονομία, χωρίς να πολυνοιάζονται για την καθαριότητα, πάνε και μένουν στο “Ξενοδοχείον της Ευρώπης”… Μια μέρα που έκανα την απρονοησία να πάω να δω έναν από τους ενοίκους του ξενοδοχείου, είχα τη θλιβερή τύχη να δω τον ξενοδόχο να τσακώνεται με τη γυναίκα του, που φώναζε ονομαστικά όλους τους ενοίκους σε βοήθειά της». Ανατολή και Δύση Το 1835 ανοίγει το ξενοδοχείο «Αίολος». Η σχετική ανακοίνωση στον Τύπο αναφέρει: «Υπό το όνομα Αίολος ανοίγεται ξενοδοχείον εν Αθήναις, πλησίον της πλατείας του Πλατάνου και της Πνυκός. Εις το ξενοδοχείον τούτο δίδονται δωμάτια εφωδιασμένα με κραββάτους και έπιπλα ευρωπαϊκά, πωλούνται δε διαφόρων ειδών οίνοι της Ευρώπης και άλλα διάφορα οινοπνευματώδη ποτά. Δίδεται πρόγευμα με τζάι και διάφορα άλλα ξηρά βρώματα. Τα φαγητά της τραπέζης γίνονται και κατά τον ευρωπαϊκόν και κατά τον τουρκικόν τρόπον, αι δε τράπεζαι είναι εις πάσαν ώραν έτοιμαι. Τα πάντα δίδονται εις μετρίας τιμάς». H Aιόλου «παλεύει» (όπως άλλωστε και όλη η πόλη) να αποκτήσει ευρωπαϊκή όψη, κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο. Η «Εφημερίς» σε μια γλαφυρή της τοποθέτηση το 1891 θέτει το θέμα: «Η συγκέντρωσις του πλήθους γίνεται κατά δεύτερον λόγον εις τας οδούς του Αιόλου και της Αθηνάς. Αι οδοί αυταί δεν απέβαλον εισέτι ολοτελώς τον χρωματισμόν εμπορικών οδών ανατολικής πόλεως. Ολα αυτά, τα έξωθεν των θυρών κρεμάμενα αντικείμενα, προδίδουσιν τας ανατολικάς συνηθείας των πραγματευτάδων, οίτινες εκθέτουσιν έξωθεν της θύρας των ό,τι εκλεκτόν έχει ένδον το κατάστημά των...». Σήμερα, σε ακόμα έναν κύκλο της ιστορίας των πόλεων, η οδός Αιόλου ξαναγίνεται «της μόδας». Η γενναία αποκατάσταση του «Εμπορικόν» και η μετατροπή του σε ξενοδοχείο-μπουτίκ με 12 δωμάτια είναι ένα από εκείνα τα «μικρά» γεγονότα στην ιστορία των δρόμων των πόλεων που σηματοδοτούν κάτι περισσότερο. Ηδη στο ισόγειο λειτουργούν το καφέ και το εστιατόριο, που μαζί με τα νέα καταστήματα στην ευρύτερη πλατεία Αγίας Ειρήνης μάς προετοιμάζουν για τη νέα - παλιά ταυτότητα του δρόμου. Σε δύο χρόνια από σήμερα η οδός Αιόλου θα είναι ένας άλλος δρόμος.

Η Αιδηψός πέρα από τα στερεότυπα

απο την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Οι τρίτης ηλικίας παραθεριστές και η κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα κάποιων παλιών ξενοδοχείων

Του Δημητρη Ρηγοπουλου

Το πρωί που φτάσαμε στην Αιδηψό ψιχάλιζε. Είχε προηγηθεί νυχτερινή καταιγίδα και το νερό σχημάτιζε λιμνούλες εδώ κι εκεί και κυρίως στους δρόμους με τη λιγότερο ανθεκτική άσφαλτο. Η βαριά συννεφιά χανόταν μέσα στον Ευβοϊκό, μετά βίας διέκρινε κανείς τις ακτές της Στερεάς Ελλάδας.

Για κάποιον σαν κι εμένα που είχα έρθει να δω από κοντά το κατεξοχήν θέρετρο της τρίτης ηλικίας, η καιρική αυτή «παραξενιά», στην καρδιά του καλοκαιριού, θα μπορούσε να γίνει δεκτή με συγκρατημένο ενθουσιασμό: το μετεωρολογικό καπρίτσιο ευνοούσε λογοτεχνίζουσες συσχετίσεις ανάμεσα στην αναπάντεχη φθινοπωρινή μουντάδα μιας τυχαίας Τετάρτης του θέρους του 2013 με τους χιλιάδες συνταξιούχους που κατακλύζουν την Αιδηψό κάθε χρόνο για τα καθιερωμένα μπάνια στα φημισμένα ιαματικά λουτρά της.

Πολύ γρήγορα, όταν θα έβγαινε ξανά ο ήλιος και οι δρόμοι θα πλημμύριζαν πάλι με συντροφιές από αμέτρητες γιαγιάδες και παππούδες, θα καταλάβαινα πόσο λάθος τα είχα υπολογίσει. Η Αιδηψός όχι μόνο δεν είναι ένα καταθλιπτικό μέρος εξαιτίας της προτίμησης που της δείχνουν οι «απόμαχοι της ζωής» (απαίσιο δημοσιογραφικό κλισέ), αλλά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: η ζωντάνια και το κέφι αυτών των ανθρώπων δίνουν ζωή στο σημαντικό αυτό τουριστικό και οικονομικό κέντρο της Βόρειας Εύβοιας.

Ισως επειδή στην Ελλάδα οι ηλικιωμένοι είναι περιθωριοποιημένοι, η Αιδηψός σου δίνει αμέσως την εντύπωση μιας αντεστραμμένης πραγματικότητας, όπου οι μεγάλοι σε ηλικία άνθρωποι έχουν τη θέση που θα τους άξιζε σε έναν καλύτερο, δικαιότερο και πιο πολιτισμένο κόσμο. Στην ουσία είναι το μόνο παραθαλάσσιο μέρος της χώρας όπου η παρουσία τους όχι μόνο δεν προκαλεί «εντύπωση», αλλά θεωρείται αυτονόητη. Φαντάζομαι, θα ξαφνιάζονται και οι ίδιοι όταν έρχονται για πρώτη φορά εδώ, συνειδητοποιώντας πως όλη η οικονομία της πόλης απευθύνεται σε αυτούς.

Στην Αιδηψό, η μανία με τα νιάτα και την ομορφιά μπαίνει σε δεύτερο πλάνο. Η χάρη μπορεί να πηγάζει και από αλλού. Ολη η πόλη βρίσκεται στην υπηρεσία των ανθρώπων που τροφοδοτούν κάθε καλοκαίρι με χιλιάδες ευρώ την τοπική οικονομία. Από τα δεκάδες μικρά και μεγάλα ξενοδοχεία, που σχεδόν όλα διαθέτουν ιδιόκτητες πισίνες με ιαματικά λουτρά και τα καταστήματα ρούχων με ρόμπες, νυχτικά, μπουρνούζια, εσώρουχα, τα περίφημα «τσιτάκια» (τα ολόσωμα, εμπριμέ, κατά βάση, φορέματα για τις κυρίες), τα πλουμιστά εργόχειρα και τα πολύχρωμα τραπεζομπαντιλα μέχρι τα ζαχαροπλατεία με τα πιο παλιομοδίτικα γούστα και τα δεκάδες φαρμακεία, η Αιδηψός είναι ένα ανοιχτό mall για ηλικιωμένους. Δεν υπάρχει άλλη πόλη στην Ελλάδα που να υποδέχεται με τόσο θέρμη αυτήν την ειδική κατηγορία καταναλωτών. Με λίγη προσοχή συνειδητοποιείς πόσο καλά «εκπαιδευμένοι» είναι οι υπάλληλοι στα τοπικά καταστήματα. Διαθέτουν υπομονή, δεν βιάζονται, δεν δυσανασχετούν με τους ρυθμούς των πελατών τους.

Εχοντας όλα αυτά υπόψη, μια απογευματινή βόλτα στον παραλιακό δρόμο της Αιδηψού ή στην εμπορική οδό Ερμού αποτελεί για τον αρχάριο το βάπτισμα του πυρός στην ανθρωπολογική μοναδικότητα της πόλης. Αμέσως καταλαβαίνεις ότι οι μεστές γυναίκες έχουν το πάνω χέρι. Είναι (ή δείχνουν;) περισσότερες, πιο «οργανωμένες» και σίγουρα πιο εξωστρεφείς από τους συζύγους τους. Οι φωνές τους, τα πειράγματά τους, το καταναλωτικό τους ταμπεραμέντο δίνουν τον τόνο στην καθημερινότητα της Αιδηψού. Οι άντρες, πιο αποτραβηγμένοι, σου δίνουν ορισμένες φορές την εντύπωση ότι ήρθαν ώς εδώ χωρίς τη θέλησή τους. Δεν χρειάζεται να πούμε ότι στην Αιδηψό επιβιώνουν συνήθειες και τρόποι που η εξέλιξη της ζωής και της κοινωνίας μας έχουν εξαφανίσει στην υπόλοιπη ελληνική επικράτεια. Η καλοκαιρινή ρουτίνα των παραθεριστών εδώ ακουλουθεί τους ρυθμούς της δεκαετίας του ’60 λόγω ενός πιο αυστηρού «ωραρίου» που σχετίζεται με τα ιαματικά λουτρά και το απαραβίαστο της μεσημεριανής σιέστας. Καταλαβαίνεις ακόμη ότι πολλές από τις συντροφιές που βλέπεις στα παραθαλλάσια ζαχαροπλαστεία έχουν διάρκεια ζωής λίγων ημερών. Οι γνωριμίες είναι εύκολες και καλοδεχούμενες. Οι «κοριτσοπαρέες» της τρίτης ηλικίας ευδοκιμούν. Επίσης η Αιδηψός είναι το σημείο συνάντησης για ανθρώπους που βρίσκονται μόνο εδώ. Κάθε καλοκαίρι ή και φθινόπωρο.

Σαν παλιά Ευρώπη

Μέσα σε όλα αυτά, προσθέστε και την κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα που προσπαθούν να συντηρήσουν κάποια παλιά ξενοδοχεία και σπίτια, διάσπαρτα στο παραλιακό μέτωπο. Υπάρχουν σημεία που θυμίζουν κάπως τα θέρετρα της Κεντρικής Ευρώπης, στην όχθη κάποιας φημισμένης λίμνης. Ενα κτίριο εδώ, ένα περίπτερο ψυχαγωγίας εκεί, η επιβλητική σάλα με την τηλεόραση σε κάποιο παλιό ξενοδοχείο... Εξάλλου και ο Ευβοϊκός δίνει συχνά την εντύπωση λίμνης λόγω της γειτνίασής του με την ηπειρωτική Ελλάδα. Στην περίπτωση της Αιδηψού, η μεταπολεμική οικοδόμηση (που συνεχίστηκε απτόητη μέχρι πρόσφατα και χωρίς κανένα σεβασμό στην αρχιτεκτονική παράδοση της πόλης) δεν βοήθησε, δυστυχώς, για να ευδοκιμούν σήμερα πιο ρεαλιστικές και αληθοφανείς συγκρίσεις. Και αυτός ο αρχιτεκτονικός πλουραλισμός επιτρέπει σε ανθρώπους όλων των βαλαντίων να επισκέπτονται την Αιδηψό και όχι μόνο αυτό: είναι έτσι διαρθρωμένη η πόλη, που ευνοεί κοινωνικές επιμειξίες. Γιατί τα κοινά σημεία δεν είναι «πού ζείτε στην Αθήνα» ή «σε ποιο ξενοδοχείο μένετε», αλλά η χαρά της συντροφιάς, η ευκαιρία της κοινωνικότητας, το «καλύτερο κουλουράκι στην Αιδηψό», «ένας καταπληκτικός γιατρός στο Παγκράτι» κ.λπ. Και σε τελευταία ανάλυση, οι οικοδομικές παραφωνίες είναι το τελευταίο που ενδιαφέρει τους αφοσιωμένους επισκέπτες της Αιδηψού. Και της ανταποδίδουν την ανοιχτή της αγκαλιά με το μπρίο τους και την υπόσχεση της επιστροφής.