Η Αιδηψός πέρα από τα στερεότυπα

απο την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Οι τρίτης ηλικίας παραθεριστές και η κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα κάποιων παλιών ξενοδοχείων

Του Δημητρη Ρηγοπουλου

Το πρωί που φτάσαμε στην Αιδηψό ψιχάλιζε. Είχε προηγηθεί νυχτερινή καταιγίδα και το νερό σχημάτιζε λιμνούλες εδώ κι εκεί και κυρίως στους δρόμους με τη λιγότερο ανθεκτική άσφαλτο. Η βαριά συννεφιά χανόταν μέσα στον Ευβοϊκό, μετά βίας διέκρινε κανείς τις ακτές της Στερεάς Ελλάδας.

Για κάποιον σαν κι εμένα που είχα έρθει να δω από κοντά το κατεξοχήν θέρετρο της τρίτης ηλικίας, η καιρική αυτή «παραξενιά», στην καρδιά του καλοκαιριού, θα μπορούσε να γίνει δεκτή με συγκρατημένο ενθουσιασμό: το μετεωρολογικό καπρίτσιο ευνοούσε λογοτεχνίζουσες συσχετίσεις ανάμεσα στην αναπάντεχη φθινοπωρινή μουντάδα μιας τυχαίας Τετάρτης του θέρους του 2013 με τους χιλιάδες συνταξιούχους που κατακλύζουν την Αιδηψό κάθε χρόνο για τα καθιερωμένα μπάνια στα φημισμένα ιαματικά λουτρά της.

Πολύ γρήγορα, όταν θα έβγαινε ξανά ο ήλιος και οι δρόμοι θα πλημμύριζαν πάλι με συντροφιές από αμέτρητες γιαγιάδες και παππούδες, θα καταλάβαινα πόσο λάθος τα είχα υπολογίσει. Η Αιδηψός όχι μόνο δεν είναι ένα καταθλιπτικό μέρος εξαιτίας της προτίμησης που της δείχνουν οι «απόμαχοι της ζωής» (απαίσιο δημοσιογραφικό κλισέ), αλλά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: η ζωντάνια και το κέφι αυτών των ανθρώπων δίνουν ζωή στο σημαντικό αυτό τουριστικό και οικονομικό κέντρο της Βόρειας Εύβοιας.

Ισως επειδή στην Ελλάδα οι ηλικιωμένοι είναι περιθωριοποιημένοι, η Αιδηψός σου δίνει αμέσως την εντύπωση μιας αντεστραμμένης πραγματικότητας, όπου οι μεγάλοι σε ηλικία άνθρωποι έχουν τη θέση που θα τους άξιζε σε έναν καλύτερο, δικαιότερο και πιο πολιτισμένο κόσμο. Στην ουσία είναι το μόνο παραθαλάσσιο μέρος της χώρας όπου η παρουσία τους όχι μόνο δεν προκαλεί «εντύπωση», αλλά θεωρείται αυτονόητη. Φαντάζομαι, θα ξαφνιάζονται και οι ίδιοι όταν έρχονται για πρώτη φορά εδώ, συνειδητοποιώντας πως όλη η οικονομία της πόλης απευθύνεται σε αυτούς.

Στην Αιδηψό, η μανία με τα νιάτα και την ομορφιά μπαίνει σε δεύτερο πλάνο. Η χάρη μπορεί να πηγάζει και από αλλού. Ολη η πόλη βρίσκεται στην υπηρεσία των ανθρώπων που τροφοδοτούν κάθε καλοκαίρι με χιλιάδες ευρώ την τοπική οικονομία. Από τα δεκάδες μικρά και μεγάλα ξενοδοχεία, που σχεδόν όλα διαθέτουν ιδιόκτητες πισίνες με ιαματικά λουτρά και τα καταστήματα ρούχων με ρόμπες, νυχτικά, μπουρνούζια, εσώρουχα, τα περίφημα «τσιτάκια» (τα ολόσωμα, εμπριμέ, κατά βάση, φορέματα για τις κυρίες), τα πλουμιστά εργόχειρα και τα πολύχρωμα τραπεζομπαντιλα μέχρι τα ζαχαροπλατεία με τα πιο παλιομοδίτικα γούστα και τα δεκάδες φαρμακεία, η Αιδηψός είναι ένα ανοιχτό mall για ηλικιωμένους. Δεν υπάρχει άλλη πόλη στην Ελλάδα που να υποδέχεται με τόσο θέρμη αυτήν την ειδική κατηγορία καταναλωτών. Με λίγη προσοχή συνειδητοποιείς πόσο καλά «εκπαιδευμένοι» είναι οι υπάλληλοι στα τοπικά καταστήματα. Διαθέτουν υπομονή, δεν βιάζονται, δεν δυσανασχετούν με τους ρυθμούς των πελατών τους.

Εχοντας όλα αυτά υπόψη, μια απογευματινή βόλτα στον παραλιακό δρόμο της Αιδηψού ή στην εμπορική οδό Ερμού αποτελεί για τον αρχάριο το βάπτισμα του πυρός στην ανθρωπολογική μοναδικότητα της πόλης. Αμέσως καταλαβαίνεις ότι οι μεστές γυναίκες έχουν το πάνω χέρι. Είναι (ή δείχνουν;) περισσότερες, πιο «οργανωμένες» και σίγουρα πιο εξωστρεφείς από τους συζύγους τους. Οι φωνές τους, τα πειράγματά τους, το καταναλωτικό τους ταμπεραμέντο δίνουν τον τόνο στην καθημερινότητα της Αιδηψού. Οι άντρες, πιο αποτραβηγμένοι, σου δίνουν ορισμένες φορές την εντύπωση ότι ήρθαν ώς εδώ χωρίς τη θέλησή τους. Δεν χρειάζεται να πούμε ότι στην Αιδηψό επιβιώνουν συνήθειες και τρόποι που η εξέλιξη της ζωής και της κοινωνίας μας έχουν εξαφανίσει στην υπόλοιπη ελληνική επικράτεια. Η καλοκαιρινή ρουτίνα των παραθεριστών εδώ ακουλουθεί τους ρυθμούς της δεκαετίας του ’60 λόγω ενός πιο αυστηρού «ωραρίου» που σχετίζεται με τα ιαματικά λουτρά και το απαραβίαστο της μεσημεριανής σιέστας. Καταλαβαίνεις ακόμη ότι πολλές από τις συντροφιές που βλέπεις στα παραθαλλάσια ζαχαροπλαστεία έχουν διάρκεια ζωής λίγων ημερών. Οι γνωριμίες είναι εύκολες και καλοδεχούμενες. Οι «κοριτσοπαρέες» της τρίτης ηλικίας ευδοκιμούν. Επίσης η Αιδηψός είναι το σημείο συνάντησης για ανθρώπους που βρίσκονται μόνο εδώ. Κάθε καλοκαίρι ή και φθινόπωρο.

Σαν παλιά Ευρώπη

Μέσα σε όλα αυτά, προσθέστε και την κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα που προσπαθούν να συντηρήσουν κάποια παλιά ξενοδοχεία και σπίτια, διάσπαρτα στο παραλιακό μέτωπο. Υπάρχουν σημεία που θυμίζουν κάπως τα θέρετρα της Κεντρικής Ευρώπης, στην όχθη κάποιας φημισμένης λίμνης. Ενα κτίριο εδώ, ένα περίπτερο ψυχαγωγίας εκεί, η επιβλητική σάλα με την τηλεόραση σε κάποιο παλιό ξενοδοχείο... Εξάλλου και ο Ευβοϊκός δίνει συχνά την εντύπωση λίμνης λόγω της γειτνίασής του με την ηπειρωτική Ελλάδα. Στην περίπτωση της Αιδηψού, η μεταπολεμική οικοδόμηση (που συνεχίστηκε απτόητη μέχρι πρόσφατα και χωρίς κανένα σεβασμό στην αρχιτεκτονική παράδοση της πόλης) δεν βοήθησε, δυστυχώς, για να ευδοκιμούν σήμερα πιο ρεαλιστικές και αληθοφανείς συγκρίσεις. Και αυτός ο αρχιτεκτονικός πλουραλισμός επιτρέπει σε ανθρώπους όλων των βαλαντίων να επισκέπτονται την Αιδηψό και όχι μόνο αυτό: είναι έτσι διαρθρωμένη η πόλη, που ευνοεί κοινωνικές επιμειξίες. Γιατί τα κοινά σημεία δεν είναι «πού ζείτε στην Αθήνα» ή «σε ποιο ξενοδοχείο μένετε», αλλά η χαρά της συντροφιάς, η ευκαιρία της κοινωνικότητας, το «καλύτερο κουλουράκι στην Αιδηψό», «ένας καταπληκτικός γιατρός στο Παγκράτι» κ.λπ. Και σε τελευταία ανάλυση, οι οικοδομικές παραφωνίες είναι το τελευταίο που ενδιαφέρει τους αφοσιωμένους επισκέπτες της Αιδηψού. Και της ανταποδίδουν την ανοιχτή της αγκαλιά με το μπρίο τους και την υπόσχεση της επιστροφής.